FIZYOLOGIA UKŁADU NERWOWEGO 355
może być uważana jako gruby sznur utworzony przez szereg parzystych zwojów nerwowych, z których każdy zaopatruje odcinek ciała. To prawidłowe ułożenie zmodyfikowane zostało w późniejszym okresie rozwoju odcinków przez przyrost nowych komórek pomiędzy odcinkami. Znaczne rozszerzenie szarej substancyi znajdujemy w dwóch miejscach rdzenia pacierzowego t. j. w zgrubieniu szyj-nem, z którego wychodzi splot barkowy i w zgrubieniu lędźwiowo-krzyżowem, które daje początek nerwom kończyn dolnych.
Niektóre grupy komórek szarej substancyi są tak ułożone, że tworzą jakby słupy bądź przez całą długość rdzenia pacierzowego, bądź też na pewnej jego długości.
1. W rogach przednich znajdują się grupy dużych komórek (ryc. 123a). Są to komórki o licznych wypustkach, z których jedna przechodzi w włókno rdzenne przedniego korzonka; reszta wypustek to dendryty, które tworzą delikatną sieć włókien bezrdzennych, przyczyniając się do siatkowatej budowy szarej substancyi. Grupa zewnętrzna wysyła włókna nerwowe specyalnie do mięśni kończyn.
2. Słupy boczne (tractus intermedio-lateralis) ograniczają się do piersiowej i górnej lędźwiowej części rdzenia, gdzie tworzą tak zwany róg boczny, a składają się z komórek, które mają pewien związek z nerwami trzewiowymi. Wypustki osiowe tych komórek opuszczają rdzeń przez korzonki przednie i przez t. zw. białe gałązki łączące (rcmii communicantes) wchodzą do układu wspól-czulnego, w którego zwojach się kończą.
3. Komórki tylnych rogów (ryc. 123 b) są to komórki małe, ułożone w podstawie tylnych rogów.
4. Słupy Cl arkę’a (ryc. 123 c) biegnące od VII lub VIII odcinka szyjnego do III lędźwiowego złożone są z komórek dwubiegunowych, wrzecionowatych, o osi równoległej do osi rdzenia tak, że na przekrojach poprzecznych rdzenia przedstawiają się w formie małych komórek okrągłych. Wypustki tych komórek są w związku z włóknami pochodzącemi z komórek tylnych rogów oraz z szlakami móżdżkowymi rdzenia.
Prócz wyliczonych grup rozróżniamy jeszcze komórki spoi-dłowe, różnej wielkości i różnego kształtu, których wypustki osiowe bądź kończą się w szarej substancyi tej samej strony, bądź też przechodzą przez przednie spoidło białe na drugą stronę rdzenia i wreszcie komórki substancyi gelatynowej Rolanda.
23*