94282801 djvu

608 FR. NOWOTNY

Przewody półkoliste.

Pierwsze fundamentalne doświadczenia nad czynnością przewodów półkolistych zawdzięczamy Flourensowi (l824). Flourens stwierdził, iż po przecięciu przewodu półkolistego u gołębi występują silne, niedające się zatrzymać ruchy głowy, oczu i całego ciała w płaszczyźnie przeciętego przewodu. Ze spostrzeżeń tych wysnuł Flourens wniosek, iż przewody półkoliste są siedzibą siły, która w normalnych warunkach działa hamująco i miarująco na ruchy ciała (tnie force, qui contient et modrre les moiwements).

Dopiero w roku 1870 wypowiedział Goltz zdanie, że przewody półkoliste są organem równowagi ciała. Po nim występuje cały szereg autorów, jak Mach, Breuer, Goltz, Crum Brown, Cyon, wreszcie Ewald, który to ostatni do wysokiego stopnia udoskonalił technikę doświadczalną na zwierzętach.

Typowem takiem doświadczeniem Ewalda jest następujące: Ewald odpreparował prawy poziomy kostny przewód półkolisty u gołębia, poczem wywiercił mały otworek w kostnym kanale, odsłaniając przez to przewód błoniasty; światło przewodu półkolistego wypełnił plombą w ten sposób, iż ucisnął w zupełności przewód błoniasty. Przewód półkolisty był więc zamknięty w kierunku końca węższego. Pomiędzy plombą a bańką przewodu wywiercił Ewald drugi otwór, odsłaniając w drugiem miejscu przewód błoniasty. Ruch endolimfy mógł być więc dokładnie oznaczony. Otwór drugi bliższy bańce służył do kompresyi ewentualnie aspiracyi endolimfy Przy uciśnięciu przewodu, endolimfa mogła przesuwać się tylkc w kierunku bańki, przy aspiracyi ruch endolimfy w przewodzie był przeciwny. Otóż przy ucisku tegoż przewodu występował powolny, poziomy ruch głowy i oczu ku stronie lewej. Przy aspiracyi występował powolny, poziomy ruch głowy i oczu ku stronie prawej. Doświadczenie to wykazuje zależność ruchów głowy i oczu od kierunku ruchu endolimfy w przewodzie. Podobnie po odsłonięciu przewodów pionowych mógł Ewald wywołać u zwierzęcia ruchy głowy i oczu w odpowiadających im płaszczyznach pionowych.

Doświadczenia Cyona na pojedynczych przewodach półkolistych gołębia: po przecięciu kanału poziomego po jednej stronie wykonywa zwierzę ruchy głowy w obie strony, które jednak szybko ustępują. Ruchy te rozpoczynają się od tej strony, która była operowaną; jeżeli np. przecięto przewód półkolisty poziomy lewy, to zwierzę wykonywa ruch od strony lewej ku prawej, potem z powrotem