img180

aoora pośrednie, u utargu producentów aour posreunicn wiauomo, ze również składa się z płac, zysku i kosztów rzeczowych. Te koszty rzeczowe „drugiego rzędu” stanowią z kolei utarg producentów dóbr pośrednich "drugiego rzędu". Oczywiście także on składa się z płac, zysku i kosztów rzeczowych. Również te koszty rzeczowe "trzeciego rzędu"... I tak dalej. Prędzej czy później okazuje się, że producent dóbr pośrednich kolejnego rzędu do ich produkcji nie zuzywa innych dóbr pośrednich. Prowadzi to do wniosku, że każda cząstka wartości dóbr wyprodukowanych w gospodarce jest wynagrodzeniem właściciela któregoś z czynników produkcji. Skoro tak, to suma wartości dóbr finalnych równa się właśnie sumie wynagrodzeń właścicieli czynników produkcji.

AD. c)

Wartość produktu krajowego brutto można ustalić jeszcze innym sposobem, sumując wartość produkcji dodanej wszystkich przedsiębiorstw. Chodzi o metodę produkcyjną (ang. production approach).

Wartość dodana jest to różnica wartości (ceny) produktu i wartości (ceny) zużytych do jego produkcji dóbr pośrednich, które przedsiębiorstwo kupiło od innych przedsiębiorstw. Inaczej rzecz ujmując jest to wartość rynkowa produktu na każdym etapie procesu produkcyjnego pomniejszona o wartość rynkową czynników zatrudnionych w tym procesie.

Wuftflćć no.Ijrn w cW*'H* pMiaadWfM

i/W pctcnwpo dobra, a *«n*ii «.»iw..' Mywane pray jo.jo fxodu*/:i ductody praty t^IaU i /■►ml . -omi.1 worluCd Uwbrnoi :*>wtli)fc' poy p<odute| ajo dobra.

Wartość dodana

pne? fL*icf

Wartość dodana

daęw zrafcłsriu

tonduiry

iKKC dodam    .

-:    ,y<xar*ii    ^

— Wartość -

ZWeoc?    Producent ktofimry    Cł*itmA

powtnw*    portcmkowe)    ucwfcl oa»c

Między przedsiębiorstwami, gospodarstwami domowymi i tysiącami organizacji tworzących państwo przez cały rok krążą pieniądze. Stworzymy teraz prosty obraz (model) tego ruchu okrężnego (ang. circular flow) wydatków i dochodów. Przypominam, że dla uproszczenia zakładamy, iż zajmujemy się jednym rokiem.

Ruch    «*.<:» fi.'w i <toclv.4iw « goi podaje ML-Janrfcl

<N jct*; Z2ąte' -ysurfcuooretroura: PK8 w w>nł.u    ijc«yx)arvm

l pMtMM u detrj łral'e Ci*ic odro rx\ RwlrBeR poCut-i fKB ns dwłwty - .-ucnęcinicl- <uv -Hi a.nriulm proo-jic;

Na rysunku widzimy całościowy obraz ruchu okrężnego wydatków i dochodów w gospodarce. W jego górnej części strumień pieniędzy Y = C ♦ I + G wpływa do kas i na rachunki przedsiębiorstw. Są to wydatki konsumentów (C), przedsiębiorstw (I) i państwa (G) na wytworzone w ciągu roku dobra finalne. Przedsiębiorstwa zamieniają je na wynagrodzenie właścicieli czynników produkcji, które widzimy w dolnej części rysunku dóbr finalnych. Pamiętajmy, że suma tych wynagrodzeń równa się sumie wartości dóbr finalnych.

Zanim wynagrodzenia czynników trafią do ich właścicieli (gospodarstw domowych i państwa) pojawiają się podatki pośrednie (T_e) oraz podatki bezpośrednie i płatności transferowe państwa dla gospodarstw domowych (B T_d).

W efekcie w dolnej części rysunku gospodarstwa domowe dostają tylko dochód do dyspozycji - Y_d. Dzielą go na oszczędności (S) i konsumpcję (C). Oszczędności odpływają gdzieś w bok, a wydatki konsumentów (C), łączą się z inwestycjami przedsiębiorstw (I) oraz wydatkami państwa (G). Koło się zamyka. W