P1100915

14 Halina Waszkielewicz

Każdy z tych trzech okresów tak zdecydowanie różni się od poprzedniego, że intensywność doznań współczesnych można by porównać do okresu z początku XX wieku, gwałtowności, rewolucyjności zmian, jakie towarzyszyły przeobrażaniu Rosji carskiej w Rosję bolszewicką. Samobójstwo dwóch wybitnych poetów, Jesienina (tl925) i Majakowskiego (+1930) nieraz tłumaczono kryzysem wynikającym z niemożności adaptacji do lawinowo następujących przemian.

Tymczasem Pietruszewska trwa i choć mogłaby zadowolić się pozycją uznanego powszechnie klasyka, zadziwia, a nawet olśniewa poszukiwaniem wciąż na nowo swojego miejsca w ulegającym przemianom świecie. Jej umiejętność trwania znajduje odzwierciedlenie w ironicznym i paradoksalnym określeniu, jakie do niej przylgnęło, a mianowicie - awangardowy klasyk (kjiciccuk nauieit aeoHzapdmu dpcuubi¹). Jej „klasyczność”, jak można sądzić, wynika z zakorzenienia w tradycji - związek ten uchwyciły obiegowe porównania - Zoszczenko naszych czasów², Czechow w spódnicy³ itp. Jej „awangardowość" wiąże się z ciągłym twórczym poszukiwaniem. Jak wyznała w swej pierwszej autobiograficznej książce, zawsze towarzyszyła jej świadomość, że nie może się zatrzymać w swoim rozwoju (nuiuyiąuu nenoeeK doeonen Mootcem 6umb moiibKo e oóhom cnynae — ecnu on ne ocmaHoeuncH nocne docmuznymozo ycnexa⁴).

Warto sobie uzmysłowić, jak wielkim przeobrażeniom uległa sytuacja na czytelniczym rynku od czasu debiutu Pietruszewskiej. Nastąpiła zmiana ustroju, zniknęła cenzura, pisarze i wydawnictwa zaczęli podlegać prawom rynku, nowe. niespoty kane dotąd forum otworzył dla literatury Internet. Przykładowo, na serwerze proza.ru zarejestrowanych zostało 40 789 autorów, którzy zamieścili tam 397 330 utworów, ponadto pojawiło się 605 780 recenzji^{5 6}.

Tarne MHozooóptaue Jiunnocmu Mewi 6ocxuuiaem

(Galina Szczerbakowa)

Pietruszewska intryguje nie tylko swoim trwaniem na czytelniczym rynku, lecz także wszechstronnością swego talentu.

Autorka wystawianych przez trzy dziesięciolecia dramatów (Httrncmo. Tpu deeyuiKU e eonyóoM, YpoKu My3bi/cu), opowiadań uznawanych często za wydarzenia literackie (Bpejun nonb, ManeHbKan rpo3Han), pisze także bajki, scenariusze do filmów tradycyjnych i animowanych⁷, produkuje komiksy⁸, wypowiada się

1

«CrojiHua», «HobwR M«p», «Anpejib», «3HaMH», «OKTfl6pb», «ABpopa», «Apy»6a HapoaoB», «Koc-MonojiHTeH». «3KcnepT», «Otx)h5k», «KpecTb«HKa», «3Be3fla». Członkini Związku Pisarzy ZSRR (od 1977), rosyjskiego PENCLUBu, członkini komitetów redakcyjnych czasopism «PyccKaa BH3a» oraz «flpaMaTypr». Akademik Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych. Jest matką dwóch synów i córki (Ki-iyłł 1964, Fiodor 1976, Natalia 1982). Miejscem urodzenia i zamieszkania związana z Moskwą. Od czasu pierestrojki mieszka w Pieriediełkinie, według określenia Anny Żebrowskiej, „w największym na świecie rezerwacie pisarzy”. Zob.: A. Żebrowska, Niejasna polana, „Gazeta Wyborcza”. 10.02.2000.

Dotychczas ukazały się następujące pozycje książkowe jej autorstwa:

1983 -JJbecbt

1987    - BeccMepmuan juodoob

1988    - IJecHii XX eem. Ijbecu

1989    - Tpu deeyuiKU e zonydoM

1991 -Jleneuue Bacwim u dpyzue cko3ku

1993 - Uo dopoze Boża dpoca

1995    - Tama dania, Coópanue couunenuu e mimu moMax

1996    - Ban nocnednezo nejioeem

1997    - HacmoMtfue emmii

1998    -JJom deeymeK

2000    - KapaMJim, Haudit Menn, eon

2001    - Mocm Bamepnoo, Tatcm deaowca, Cnacmmiebie koiuku, ^eModan nenyxu, PeKeueMbi, Bpe-

MRHOUb

2002    - TlopoceiioK IJemp u Maiuwia, FJopoceiwK Tlemp edem a zoomu, tlopoceiioK fJemp u Mozami, Tde r óbuia, Oiymii e CoKOJibnmax, Kok ifeemoK na sapę, Hepnoe ncuibmo,

2003    -JJunue oicueoMitbte ckcoku, Mopacue noMouiibie paccKam, fJycbKU 6nnme, JJemmibiu mani, Mwtaft dania, 3aeeufanue cmapozo Monaxa, PaccKam U3 itnou peanbnoemu, JJom c (jonmanoM, He-(imiHhte znana, Heipenue hzoóm KpbtoięoenUKa

2004    - Honiep Odm, unit B cadax dpyzux aosMOWHoerneu; Eozumt napna

2005    - Hwenennoe iipeMR, Popod Ceema: eonuieóiibte uctnopuu, ManeubKaa denouKa us « Mempo-hojir», Koapmupa KojiomOuiim

2007 - )Kunib - jmo meamp, JJaa uapemoa, Mockoockuu xop

⁴ B. HHKHcJjopoBa, Ciunatianiw: BikJibm, „In Aut” 17.12.2002, http;//inout.ru/^,.^>uction=pv&id=203691 Dostępne 9.08.2007.

2

   Taki wniosek - IJempyweecKca - SoiąenKo hoiuux dneu - wysuwa Jan Szenkman na podstawie artykułu Świetlany Pachomowej. badającej związki twórczości Pietruszewskiej z Zoszczen-ką. (C. llaxoMOBa. 3nąwcionedua HeKy.ibmypHocmu" Jlfod.wtjibi TlempyuteecKou (M JoufeuKo u Jl. riempyiueecKcm). «3Be3fia» 2005. jYs 9. s. 210-216. Por.: JI. UleHKMaH. Popod umkhu uóuoma. «He3aBHCHMaa ra3eTa» 1.09.2005.

http://exlibris.ng.ru/lit/2005-09-01/7_zhumaly.htmi. Dostępne 22.07.2007

3

   „Czechowem w spódnicy” nazwała Pietruszewską Anna Żebrowska. Por. A. Żebrowska. 49. Międzynarodowe Targi Książki. „Gazeta Wyborcza” 19.05.2004.

4

   Jl. nerpymeBCKa«, JJeennibiu mau. Mockbs 2003, s. 40.

5

   Dane z lutego 2007 r.

6

   T. Ulep6aKDBa: Baóyunca u Cmanim. «Hobuh ra3eTa», IjBeTHofi BhinycK ot 26.07.2007. http: www.novayagazeta.ru/data/2007/color28/12.html. Dostępne 7.08.2007

7

   Oglądając filmy animowane, jakie powstały przy jej współudziale, recenzenci odnotowują kontynuację tradycji nakreślonej przez Daniiła Uharmsa. Jeiaem Myvn>mipu.it>Mbł. maKue. kor ec.tu om ky jci()vmui Xa/xuc. Zob.: http://www.ng.ru/saturday/2007-05-25/I3_little.html. Dostępne 22.07^2007.

8

   Por.: A. Tpa6ax, P3n. Komi/kcm u ecwuoifUHaifuu. «Hobu6 n3BecTHa». 2 wapra 2006. http:

www.new izv.ru/news/2006-03-02/4I542/. Dostępne 20.08.2007. Na innej internetowej stronie (http: www.bigbook.ru/articles/detail.php7ID²1463) Natalia Monastyriewa informuje, że udało jej się namówić Pietruszewską do zaprezentowania jej komiksów o Leninie, które zamierza (NM) pokazać w Szwajcarii. Według relacji Monastyriewej pisarka do tego stopnia opanowała technikę komputerową, że na postawie swych rysunków samodzielnie ..produkąje” filmy animowane. Ponieważ wytwarza ic sama, toteż nazwała swoje studium ..Studio rękodzieła” (..Omdu*    mpyt)o'\ lytufy komik-

sów: Beceda K. Haanoea.. I7encne. Kanał ..Kultura” podaje, że powstały już cztery komiksy, /oh,; http.7/www.tvkultura.ru/new‘S_print.html?id=l46992&cid=48. Dostępne 9.08.200?. Jak zaświadcza