S5008212

W okolionuh Kuligi i

Caęśó wschodniej \\ hdknpołtki, gdzie z na) duj i się Kalisz, tul dawna Iwouyła cąlośó * Kidawami l'um takie odkrywano doac lingą tu iimn-Uizyska Ulcnskoiaymskiw oraz siady oaadnictwa « tego czasu Wsiod dawńtej znanych zabytków często spotykało się przedmiuiy, kun» w, dług ongiś znan>ch definicji ao hculogow uznawano za itupocly, nąśladnw ou t w 4, wpływy celtycko AU wobei- stahgu napływu ziialeaisk o eluuak u ut celtwknn należałoby chy ba piziprowadzic wery Uknuję w u lu v tych ustaleń, vti iiiu^kiliy nowo światło im u»n lagiun.

Pumyam (u wielki) dyskusję, która toczyła się woknl zagadnienia, czy Ulotnie Kalisz jest miastem, które wyrosło z osady czy kilku osad, w stamśy mości objętych nazwą Kabata Nazwę ty odnajdujemy u Pluli mc oaza (I4Ż 147 r- iu\), lidzie Kalisię należy lokalizować r t Vy w sa-mytu mivtii4| czy te i w nąj bliższej jego o kolie) ? Czy witsacic Kalisz jest nazwą rodzimą, czy też pochodzenia celtyckiego? Pizypmninam tu nazwę Prosną, którą się nie interesowano, ale i ona staje się illa lian nieobojętna ze względu na miasto 1’nanc, leżące w dep. 11" Marne we Francji, Naawa Kaliaia, jakkolwiek wielu naukowców wywodzi ją ihI „kał", „kałuże , nie jest słowiański), lecz według wszelkiego prawdopodobieństwa zcslawtzowaną turni j starszego pochodzenia- Nie można całkiem pomijać zbieżności a nazwą hukiiiinuiaitaii, podobnie jak i koncentracji stanowisk archeologicznych a okresu latenakuraymskiego w tej okolicy. Właśnie ta ostatnia jest w pewnym sensie potwierdzeniem wersji Ptolomcuszuwej. Kalisz jest bartiao kursy atu ie usytuowany nad Prukui), dopływem Warty, niedaleko dogodnego brodu na tej rzece t w pobliżu dzisiejszego Kunina, który byl już w dalekiej przeszłości punktem powiązanym a Włocławkiem i Wisłą, a takie a Kruszwicą i siecią nadgoplańskich jesior.

Trać ba parę słów poświęcić koncepcjom ostatnich lat (J. Kolendo, J. Wielowiejski), które lokalizują Kalisię jui poza granicami ziem polskich na podstawie ponownej werytikacji zrodeł pisanych, tekstów Pliniusza Htarszcgn i Ptolnmcusza. A u turmy tyeli koncepeji nie uwzględniają, ii staroiytni pisarze mogli popełniać duie nieścisłości, nie rozporządzając dostatecznym materiałem dokumentalnym. 1 Kiś nawet nieraz okazuje się, że pomiary dokonane przez geodetów i geografów Ule są uściślone dostatecznie.

139 Przed 11 wojną światową (li>36) w samym Kaliazu na fil ary m Mieś-fil ' Nnwyiu Kwiecie odkiyio icsziki ośmiu starych, )>(ii o roiałyeh pali,

•ftntiki lateńską uraz śUtly stopowego domu z okresu rzymskiego.

IpH? laUib pikO l*iS| rozpoczęto badania pod kiomnkism M Diowki | U Dąbrowskiego w Kaliszu na Tyńcu, leżącym oz prawym brzegu Piymuo gdzie w waistwie kuli mi owej giutiości ukuło -0 tu cm znale-«n»M*> luby (ki z epoki Wiązu, lisiszMtkie, póżnniaieńskh' i wczesiui-Jpdnhiwhi zim t lśniła na Tyńt o isiniala prawdopodobnie od lazy liOinidaleńsklij do III w iii

Na tilii y Holuj odkryto kilka pali nttk wykiadanycli kamieniami, fbjgiclki drzewna, trochę knśi i i skorup Dalej na ulicy Iłódzkiej odkryto ■Bpątki pii 1 a kopułowi go z łupanych płasko kamieni, a następnie ślady ihugugo. Na Kouzaku odkiytn giolt kowala 4 lazy późnoUłeńskicj I (iharskicryMyiznyiił zestawem uaizędzi celtytkich. Nic wiadomo,

H kowal ten byl i'tUeiu, czy pioioslowianinem. Wprawdzie uaizę-dzis mógł kupić miejscowy rzeinieśliuk, ale wydaje mi się, że stanowiły ona mugwloą część wiedzy tecimohigic/oej, umiejętności, które sta-uowily tajemnicę 1 częstokioć iiyły przeka/ywanta z ojca oa syna w obrę-hm jednego rodu.

Prawdopodobnie W Kalisii nad Pitisną istniała stacja pizcladuu* kowa, w której spotykali się kupcy z południa i północy. Wymieniali towary i wiaeali w swoje stiouy. Kalisz byłby jednym z tych miejsc, gdzie stykały się ogniwa ustalonej zwyczajów o i określonej pewnymi normami wymiany handlowej, która miała charakter łańcuszkowy, a nic łączyła jednym ciągiem np tak odległych miejsc, jak Catnun-tum, Akwileja.

Nazwa Tyniec jest obok Kalisii i Prosny jeszcze jedną dodatkową wskazówką, u osiedle to by In jeśli nie budowane, to zamieszkiwane przez Cejtów, Nawiązuje ona, rzecz prosta, do Tyńcu pud Krakowem.

Jak wykazały badania prowadzone w ostatnim dziesiątku lat, na Kaiisię Ptnlcmcuaaową mogło składać się kilka osad, podobnie jak to miało miejsce w Krakowie oraz wc Wrocławiu, zamieszkałych przez ludność trudniącą się rzemiosłem (piece hutnicze., garncarskie, piekarnicze, tkactwo, royowiaratwo), Dość liczne importy w postaci ułamków ferm iigilltilu, paciorki i kielich szklany z Nadrenii, 5 denarów srebrnych z I U w. n.c. świadczy o rozwiniętym szczególnie w okresie rzymskim handlu, prawdopodobnie w związku z drogą bursztynową Przy pusze ruinie istniało tu nawet sanktuarium, na którego miejscu zbudowanu poi-niej najstarszy kościół kaliski,    133