10499 Zdjęcie0553

150 Nanmr mandat

Normy obyczajowe jak się zdaje tworzą najstarszą formę repdscy życa łecznegoi. Obyczaje w zamierzchłej przeszłości stanowiły podłoże zadrjmnś fa§& które z czasem doczekały się normalizacji religijnej, moralnej i prawnej. %exom,’z lenie kolejności pojawiania się nonn religijnych, moralnych i prawnych śeR tżz* albowiem dopiero w ich zespoleniu można doszukiwać się społecznej poto^r stabilizowania utrwalanych reguł i zasad „obyczajnego”, czyli nie rażącego bs&źk postępowania pojedynczego człowieka. Wszelako można podejrzewać, że tworząc się w ludzkim myśleniu kanony’ piękna, mody, przyzwyczajeń, lansowanych c&atą upodobań, czy tworzenia relacji wzajemnego odnoszenia się do błrźniegn, astaRą-jcaśr kulturowo uzasadnione wzorv nawiązujące do jakiejś tradycji. Dlatego też przypnij* się. że normy obyczajowe były i są opierane o względy irracjonalne, a więc zraz* o przypadkowe a później intuicyjne, podświadome motywy postępowania. Te zaś są zakorzenione w przeszłości, czyli w aprobowanych przyzwyczajeniach ludzi orn w wyróżniających jakąś grupę umiarkowanych zachowaniach, a także w afekty oraz indywidualnej i zbiorowej woli przestrzegania jednych zwyczajów lub potępia, nia innych. Normy tak wyróżnione umacniał)' się zawsze poprzez oddziaływane masowe (naciski), naśladownictwo, czy namowę, a po ich upowszechnieniu zatadr takie przybierały formę emocjonalnego przywiązywania się łudzi do jakiegoś nakazu lub zakazu, do akceptacji jednych zachowań i pogardzania innymi. Celem nom; obyczajowych w każdej tradycji cywilizacyjnej jest zatem narzucanie sposobu źrda, rzadziej myślenia, głównie zaś ugruntowania odziedziczonego po przodkach stans istnienia tzw. swojskiej kultury.

Normy rełigijne w uproszczeniu i bez swych archetypowych (pierwotnych) źródeł, wywodzą się przede wszystkim z wielowiekowej tradycji wiary w Boga, czerpanej łub uzasadnianej w rozmaitych objawieniach, świętych księgach, dogmatach, czy w swoiście własnych ustaleniach ideałów transcendentalnych tworzonych przez hierarchiczne struktur)' urzędów kościelnych. Normy takie w jednakowym stopom są wyłaniane i umacniane przez autorytet konwencji zawartych w niekwestkmo-wanych i nienaruszalnych pismach aksjomatycznych (głoszących niewzruszone prawdy), takich jak np. Tora, Biblia, Koran, Księgi Mahajany, a także przez instytucje (np. sobory, synody) oraz charyzmatyczne osoby reprezentujące i zdobiące jakiś system wierzeń (np. święci, męczennicy, papieże, ajatollahowie, lamowie). W ramach nonn religijnych znajdują się wskazania powinności dla potrzeb teologicznych (głównie miłości Boga i zbawienia) oraz społecznych, regulujących relacje pomiędzy samymi wyznawcami Każda religia bowiem w swoim zestawie nakazów i zakazów posiada dyrektywy, które pomagają korygować i kształtować wzajemne stosunki wierzących, stosunki wierzących do własnego kościoła, a także do innych grup społecznych Normy religijne w takim znaczeniu są również normami moralnymi, tyle tylko, że odnoszącymi się do środowisk wyznawców i niekiedy wnikającymi w życie ich przeciwników lub osób indyferentnych (religijnie obojętnych). Na tej skłonności do znajdowania wyznawców w drodze upowszechniania prawd wiary i przekonywania