54431 pic 10 11 183705

Iwaniuk T., 1997, Schroniska dla nieletnich, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Fundacja Innowacja, Warszawa.

Konarska-Wrzosek V., 2001, System postępowania z nieletnimi po nowelizacji, [w:] Teoretyczne i praktyczne problemy stosowania ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Wyd. UMCS, Lublin.

Kowalska-Ehrlich B., 1998, Podstawy prawne funkcjonowania zakładów dla nieletnich, [w:] Raport o stanie wdrażania reformy resocjalizacji w zakładach poprawczych, red. L. Pytka, Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa.

Oślizło H., 1998, Próba oceny skuteczności środków tymczasowych stosowanych wobec nieletnich, „Przegląd Sądowy”, nr 5.

Pytka L., 2000, Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Wyd. APS, Warszawa.

Reguły Narodów Zjednoczonych Dotyczące Ochrony Nieletnich Pozbawionych Wolności (Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego 45/113), 1993, .Archiwum Kryminologii”, t. 19.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 18 października 1999 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu postępowania leczniczego, rehabilitacyjnego i readaptacyjnego w stosunku do osób uzależnionych umieszczonych w zakładach poprawczych, DzU 1999, nr 88, poz. 991.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 5 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu użycia środków przymusu bezpośredniego wobec nieletnich umieszczonych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach szkolno-wychowawczych, DzU 2001, nr 67, poz. 680.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 14 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uczestniczenia w lekcjach religii i praktyk religijnych, korzystania z posług religijnych i organizacji pracy duszpasterskiej w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, DzU 2001, nr 106, poz. 1157.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 18 września 2001 r. w sprawie zakresu i trybu współdziałania zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich z Policją w wypadku zagrożenia bezpieczeństwa tych placówek, DzU 2001, nr 112, poz. 1205.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 października 2001 r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie dla pełnoletnich osób z rodzin zastępczych oraz osób opuszczających niektóre typy placówek opiekuńczo-wychowawczych i domów pomocy społecznej, zakłady poprawcze, schroniska dla nieletnich i specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, DzU 2001, nr 120, poz. 1293.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, DzU 2001, nr 124, poz. 1359.

Ustawa z 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, DzU 1982, nr 35, poz. 228, zm.: 1992, nr 24, poz. 101; 1995, nr 89, poz. 443; 1998, nr 106, poz. 668; 1999, nr 83, poz. 931; 2000, nr 12, poz. 136; 2000, nr 50, poz. 580; 2000, nr 91, poz. 1010.

Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29 czerwca 2001 r. w sprawie utworzenia schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych oraz określenia ich rodzajów i limitów miejsc, DzUrz. MS 2001, nr 2, poz. 12.

3. Zakład poprawczy (Irena Mudrecka)

Podstawy prawne umieszczenia nieletnich w zakładzie poprawczym

Podstawę umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym stanowi art. 10 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (dalej: u.p.n.). Sąd rodzinny może orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym nieletniego, który dopuści się czynu karalnego (tylko przestępstwa, a nie wykroczenia), jeżeli przemawiają za tym wysoki stopień demoralizacji nieletniego oraz okoliczności i charakter czynu, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego. Przesłanką do umieszczenia w zakładzie poprawczym jest nieskuteczność dotychczas stosowanych środków wychowawczych i ujemna prognoza dotycząca skuteczności ewentualnego stosowania wobec nieletniego środków o charakterze wychowawczym (Grześkowiak, Krukowski, Patulski, Warzocha 1991, s. 62). Tak więc umieszczenie w zakładzie poprawczym jest środkiem ostatecznym, stosowanym przez sąd w sytuacji, gdy dotychczasowe działania resocjalizacyjne okazały się nieefektywne albo gdy nieletni dopuścił się takiego czynu karalnego, który wskazuje na bardzo wysoki stopień jego demoralizacji, np. zabójstwo, gwałt zbiorowy ze szczególnym okrucieństwem.

Każde umieszczenie poza środowiskiem rodzinnym musi być poprzedzone badaniami nieletniego w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno--Konsultacyjnym lub w innej odpowiedniej placówce specjalistycznej, np. Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Przy umieszczeniu nieletniego

471