226 227 (14)

226

Prawo i etyka w reklamie

kich, audycji wyborczych lub bezpośrednio związanych z kampanią wyborczą, audycji o treści religijnej;

•    obowiązku utrwalania audycji i przechowywania przez okres 28 dni;

•    ewidencjonowania emitowanych reklam, obejmującego nazwę reklamowanego produktu lub usługi, nazwę reklamodawcy, datę emisji, godzinę emisji i czas trwania reklamy, czas trwania bloku reklamowego, łączny czas trwania reklam w godzinie zegarowej, dzienny czas nadawania programu i reklam.

Przepisy prawne w zakresie reklamy zewnętrznej związane są z umieszczaniem urządzeń reklamowych trwale związanych z gruntem. Są one traktowane jako obiekty budowlane, przy których projektowaniu i lokalizacji muszą być uwzględnione zasady dostosowania do krajobrazu i otaczającej go zabudowy, a także bezpieczeństwo ludzi i mienia, ochrona środowiska i dóbr kultury. Ich umieszczenie wymaga uzyskania odpowiedniego pozwolenia. Takie same zasady dotyczą rozmieszczania reklam w pasie drogowym na terenie niezabudowanym.

Innym obszarem szczegółowych regulacji prawnych są przepisy dotyczące ograniczeń reklamy niektórych produktów i usług. Dotyczą one pięciu grup produktów:

•    wyrobów alkoholowych;

•    wyrobów tytoniowych;

•    środków farmaceutycznych;

•    gier hazardowych;

•    usług związanych z działalnością wolnych zawodów (lekarze, adwokaci, radcy prawni, notariusze).

Reklama wyrobów alkoholowych podlega regulacjom zawartym w Ustawie z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z późniejszymi nowelizacjami (ostatnia z dnia 28 marca 2003 roku). Ustawa wprowadza całkowity zakaz reklamy i promocji wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu przekraczającej 1,5% na obszarze całego kraju. Wyjątkiem jest piwo, którego reklama i promocja są dozwolone, pod warunkiem że nie są kierowane do osób małoletnich lub prowadzona poprzez budowanie skojarzeń z:

•    atrakcyjnością seksualną;

•    relaksem lub wypoczynkiem;

•    sportem;

•    nauką, pracą lub sukcesem zawodowym;

•    zdrowiem lub sukcesem życiowym.

Reklama i promocja piwa nic może być prowadzona:

•    w telewizji, radiu, kinie i teatrze między godziną 6,00 a 20.00;

•    na kasetach wideo i innych nośnikach;

•    w prasie młodzieżowej i dziecięcej;

•    na okładkach dzienników i czasopism;

Szczegółowe prawo reklamy

•    na słupach, tablicach oraz innych stałych i ruchomych powierzchniach wykorzystywanych do reklamy, chyba że 20% powierzchni reklamowej zajmować będą widoczne i czytelne napisy informujące o szkodliwości spożycia alkoholu lub o zakazie sprzedaży alkoholu, lub o zakazie sprzedaży alkoholu małoletnim;

•    przy udziale małoletnich.

Zabrania się również reklamy oraz promocji produktów i usług, których nazwa, znak towarowy, kształt graficzny lub opakowanie wykorzystuje podobieństwo bądź jest tożsame z oznaczaniem napoju alkoholowego lub innym symbolem odnoszącym się do napoju alkoholowego.

Ta sama ustawa reguluje również zasady sponsorowania imprez sportowych, koncertów muzycznych oraz innych imprez masowych przez producentów lub dystrybutorów alkoholi. Producenci napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 18% nie mogą informować o sponsorowaniu, a producenci napojów alkoholowych o zawartości alkoholu od 8 do 18% mogą informować o tym w sposób ograniczony poprzez:

•    umieszczanie wewnątrz dzienników i czasopism, na zaproszeniu, bilecie, plakacie, produkcie lub tablicy informacyjnej związanej z imprezą nazwy producenta lub dystrybutora oraz jego znaku towarowego;

•    podawanie w telewizji lub radiu wyłącznic nazwy producenta lub sprzedawcy bądź jego znaku towarowego, pod warunkiem że informacja ta nic będzie prezentowana w telewizji przez osobę fizyczną lub z wykorzystaniem wizerunku postaci ludzkiej.

Reklamę wyrobów tytoniowych reguluje Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Zabrania ona jakiejkolwiek reklamy i promocji wyrobów tytoniowych, rekwizytów tytoniowych oraz symboli związanych zużywaniem tytoniu w telewizji, radiu, kinach, prasie dziecięcej i młodzieżowej, zakładach opieki zdrowotnej, placówkach kulturalno-oświatowych, szkołach wyższych i obiektach sportowo-rekreacyjnych. Na reklamie wyrobów tytoniowych musi być umieszczony widoczny i czytelny napis mówiący o szkodliwości używania tytoniu zajmujący co najmniej 20% powierzchni reklamy.

Reklamę leków regulują Ustawa z dnia 6 września 2001 r. prawo farmaceutyczne oraz Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie reklamy pro duktów leczniczych, a także opisywana Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z tymi aktami prawnymi reklamowane mogą być leki dopuszczone do obrotu w Polsce, z wyjątkiem leków wydawanych z przepisu lekarza, których reklama dozwolona jest wyłącznie w specjalistycznych pismach medycznych.

W Polsce zabroniona jest również reklama wszelkich gier hazardowych, takich jak gry cylindryczne, gry w karty, gry w automatach losowych, bingo pieniężne, a także reklama wzajemnych zakładów o nagrody pieniężne i zakładów bukmacherskich. Zakaz ten wprowadziła Ustawa z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych i zakładach wzajemnych.