232

232 5. UKŁADY I PRZEKSZTAŁTNIKI REZONANSOWE

W powyżej przedstawionych układach komutacji proces wyłączania jest inicjowany przez wysterowanie pomocniczego tyrystora (komutacyjnego), który wyłącza się po przeładowaniu kondensatora. Istnieją rozwiązania, w których wysterowywane na przemian tyrystory wzajemnie wyłączają się — są to układy o komutacji wzajemnej (międzygałęziowej, międzyfazowej). Przykład układu o komutacji wzajemnej przedstawiono na rys. 5.14a.

Rys. 5.14. Układ o komutacji wzajemnej z dławikiem w obwodzie tyrystorów: a) schemat układu; b) przebiegi czasowe napięć i prądów

W układzie z rys. 5.14a, w obwód główny obu tyrystorów jest włączony dławik L, a równolegle do tyrystorów i dławika są przyłączone diody zwrotne D_{ i D₂. Tyrystor 7j przestaje przewodzić po włączeniu tyrystora T₂, co powoduje skokowy wzrost prądu kondensatora do wartości ustalonej prądu obciążenia /. Od tej chwili dioda D₁ przeładowuje kondensator komutujący w obwodzie rezonansowym L-C_K. Jeżeli prąd obciążenia jest mały w stosunku do amplitudy impulsu prądowego kondensatora, to wpływ wartości obciążenia na czas komutacji może być pominięty.

Po wyłączeniu prądu obciążenia (rys. 5.14a) tyrystor T₂ przewodzi prąd płynący przez rezystancję P, i może być wyłączony dopiero po powtórnym włączeniu tyrystora 7j. W związku z tym tego rodzaju układy stosuje się w zasadzie jako przełączniki okresowe, zwane okresowymi przerywaczami prądu. W tych zastosowaniach czas trwania prądu obciążenia i zależy od chwili doprowadzenia sygnałów do obwodu bramkowego tyrystora T₂, który spełnia rolę tyrystora komutacyjnego.

W przerywaczach okresowych z samokomutacją (rys. 5.15a) tyrystor komutacyjny nie jest potrzebny. Włączenie tyrystora 7j powoduje wzrastanie prądu obciążenia do wartości ustalonej /, a równocześnie przeładowanie oscylacyjne kondensatora C_K (rys. 5.15b). W chwili t₁ wyłącza się tyrystor T_x, a dalsze przeładowanie kondensatora odbywa się przez diodę D_x, która przewodzi do