242

poślizgowej dyslokacji do cząstki zostaje ona w tym miejscu ą. trzymana, ale między cząstkami może poruszać się nadal, w ty. niku czego następuje wygięcie się linii dyslokacji, a następy utworzenie pętli. Z chwilą powstania pętli linia dyslokacji uwafojg się i przemieszcza dalej, podczas gdy zapętlona cząstka stanowi bardziej efektywną przeszkodę dla ruchu następnych dyslokacji Jest to przyczyną umocnienia stopu (rys. 11.11).

Rys. 11.11. Kolejne fazy mechanizmu umocnienia przez cząstki Orowana (wg Smallmana)

11.21.    Podaj przykłady stopów, które nadają się do utwardzenia wydzieleniowego

Przykładem takiego stopu jest technicznie czyste żelazo, w którym czynnikiem umacniającym są atomy węgla i azotu (patrz rys. 11.11). Na przykład azot po przesyceniu od temperatury 550°C i starzeniu naturalnym może wywołać wzrost twardości do 240 HB. Stalą stopową umacnianą za pomocą wydzieleń faz międzymetalicznych jest maraging (0,02% C, ok. 18% Ni, ok. 15% Co, 6,5% Mo i 1,1% Ti), która może osiągać po starzeniu w temperaturze 500+600°C wysoką wytrzymałość (2800 MPa).

Spośród stopów metali nieżelaznych do utwardzenia wydzieleniowego nadają się durale i brązy berylowe.

11.22.    Co to jest stan metastabilny?

Stanem metastabilnym nazywamy stan, który powstąje w warunkach małej szybkości dyfuzji (czyli w stosunkowo niskich temperaturach) wówczas, gdy układ odbiega od stanu równowagi termodynamicznej . Oznacza to, że pomimo nierównowagi stan podwyższonej energii jest trwały, gdyż przemiana fazowa n# zachodzi na skutek małej szybkości dyfuzji. Przykładem stan® metastabilnego jest stan zgniotu, stan zahartowany lub przesycony. Stan metastabilny ulega likwidacji w wyniku podgrzania, 0

Aói^ota) \ , ^ cyniku tych I

_p^ianvfazowe

_;)>esl rodzaje premii

^1,1 p^miany fazowe ogóln

A przemianach dyfuzyjc gjywa czas. Zachodzą on przykładem przemian d stenit, przemiana austei czanie lub starzenie sto miana martenzytyczns grywa w niej żadnej : prędkościami

11.24. Na czym polega istota z

Zarodkowanie w przemi termodynamiki. Aby po utworzona granica mięci do powierzę

układ. Z drugiej strony wówczas, gdy energia sv fazy powstającej i w ukk jest proporcjonalna do c zostaje zużyta na wytw zrównoważenie energii właściwa zarodka różni się, że ze wzrostem zi przemiany jest ujemny potrzeba do zachodzenia ści zarodka (zwanej ki (rys. 11.12). Jeśli w wyi sień zostanie dostarczon