25 (678)

MODELE PROCESU KOMUNIKOWANIA 63

Model analityczny [Maletzke, 1963]

Ten model, skonstruowany w 1963 r. przez zachodnioniemieckiego psychologa G. Maletzkego, stanowi w pewnym sensie podsumowanie ówczesnej wiedzy o uwarunkowaniach procesu komunikowania masowego. Do czynników społecznych, włączonych do modelu przez Rileyów, Maletzke dołączył zmienne psychologiczne, takie jak osobowość komunikatora i odbiorcy, wzajemne postrzeganie uczestników procesu, przynależność do zespołów w ramach różnych instytucji itp. Ogół uwarunkowań przedstawił autor w modelu graficznym (rysunek 12).

obraz własny    obraz własny

publicznej    społecznym

Rys. 12. Model analityczny Maletzkego Źródło: Maletzke, 1963

Ten model lepiej niż inne ukazuje mnogość sprzężeń zwrotnych między komunikatorem a odbiorcą oraz podkreśla dwukierunkowość powiązania między środkiemprzekazu a odbiorcą. Pozostaje jednak w kręgu modeli trans-rrósń.

Model wspólnoty doświadczeń [Schramm, 1954]

Wilbur Schramm był jednym z pierwszych humanistów, którzy pokusili się o adaptację modelu Shannona dla studiów nad komunikowaniem. Zachowując w istocie strukturę modelu cybernetycznego, Schramm wprowadził pojęcie „wspólnoty doświadczeń" (shared experience), czyli postaw, idei i symboli podzielanych przez nadawcę i odbiorcę, a warunkujących efektywność komunikowania.

Schramm wyróżnił trzy główne fazy tworzenia i odbierania przekazu: kodowanie, tzn. przekładanie myśli na jawny komunikat; interpretację, tzn. określenie użytego kodu, oraz dekodowanie, tzn. odczytywanie myśli zawartej w komunikacie [Schramm, 1954: 7]. Model ten przedstawiono na rysunku 13.

Przedmiotowym modelem wspólnoty doświadczeń może być przekaz informacji między dwoma komputerami, których programy są tylko częścio-o identyczne. Jasne jest wówczas, że informacja może zostać przesłana tyl-ko w zakresie wspólnoty programów.