21 (827)

MODELE PROCESU KOMUNIKOWANIA 59

Reguluje go cała seria barier (Lewin nazywał je bramami, gates), które są kontrolowane przez jednostki lub instytucje pełniące rolę odźwiernych (gate--keeperów), przepuszczając pewne informacje, a zatrzymując inne. W procesie komunikowania masowego są nimi redaktorzy naczelni, wydawcy, producenci, właściciele środków masowych itp. Model Lewina przybiera postać graficzną przedstawioną na rysunku 8.

MODELE PROCESU KOMUNIKOWANIA 59

Jednostki

Rys. 8. Model komunikowania jako przepływu informacji Źródło: Lewin, 1947

Podstawowe pytanie dotyczące przepływu informacji odnosi się zatem do działania gate-keeperów, do tego, co oni przepuszczają, a co zatrzymują. Rola gate-keeperów nie sprowadza się wyłącznie do ograniczania dopływu informacji, pełnią oni także funkq‘ę stymulacyjną - zbierając określone informacje i przekazując je pozostałym członkom społeczności.

Modelem przedmiotowym schematu Lewina może być przepływająca rzeka, której bieg regulują śluzy, a tempo - spadki, natomiast wodę przechowują pojemniki retencyjne. W procesie komunikowania społecznego można również wyróżnić pewne ogniska gromadzenia i konserwami informacji (np. biblioteki, archiwa), które tworzą jakby pamięć zbiorową społeczeństwa (wedle określenia Molesa),

Model dwustopniowego przepływu informacji i opinii

[Katz, Lazarsfeld, 19551

Badania nad wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych prowadzone przez R Lazarsfelda i jego współpracowników w latach czterdziestych, dostarczyły materiałów do wysunięcia hipotezy o dwustopniowym przepływie informacji, głoszącej, że treści rozpowszechniane przez środki masowe nie zawsze docierają do masowej publiczności bezpośrednio, ale również za pośrednictwem szczególnej kategorii odbiorców, określanych mianem przywódców opinii (opinion leaders). Model dwustopniowego przepływu można przedstawić na schemacie (zob. rysunek 9).

Problem polega na odróżnieniu dwóch procesów: przekazywania (informacji, w tym poglądów, ocen, opinii) oraz wpływania na postawy i świadomość innych ludzi. Model Katza i Lazarsfelda ujmował te procesy łącznie, z naciskiem na aspekt oddziaływania. Wskazywał zatem na rolę bardziej aktywnych odbiorców jako przywódców opinii publicznej, a nie tylko selekcjo-