25 (758)

ROŚLINY

twierdziła, że nie bardzo daje się połączyć paletki z roślinami. Ryby te mają niezwykle specyficzne wymagania dotyczące jakości wody. Potrzebują one bardzo ciepłej, obficie natlenionej i jak najmniej zanieczyszczonej wody. Kiedy był u mnie z wizytą Heiko Bleher, zaczęliśmy rozmawiać o paletkach, a He-iko uśmiechnął się i powiedział „Paletki nie stanowią żadnego problemu. Wystarczy, jeśli każdego dnia wymienisz im połowę objętości wody na świeżą”. Pomimo tego uspokajałem Tondę: „Nie bój się, jakoś potrafimy połączyć ryby z roślinami”. Ostatecznie doczekaliśmy się. Po umowie z hodowcą Tonda zakupił stado ośmiu ryb. Chodziło o czerwone paletki w różnych odmianach. Aklimatyzację obserwowaliśmy z bardzo dużą uwagą. Obawiałem się, w jaki sposób poradzą sobie z większą ilością CO,, który dodawaliśmy do akwarium. Dostateczną ilość CO, uważam za jeden z głównych powodów, aby w akwarium dobrze rozwijały się rośliny. W przypadku paletek sprawę komplikuje wysoka temperatura - około 30°C. Wraz ze wzrostem temperatury maleje rozpuszczalność gazów. Zalecane stężenie CO rzędu 20-30 mg/1 nie stwarza żadnych problemów przy temperaturze około 25°C. W wodzie znajduje się przy tym idealna ilość tlenu. Przy temperaturze około 30°C konieczne jest jednak zachowanie ostrożności w odniesieniu do CO,. O tym już wiedziałem. Z drugiej strony zawartość CO, jest dla paletek bardzo ważna. Przy wysokiej temperaturze wydzielający się w sposób naturalny CO, jest rozpuszczany w wodzie jeszcze gorzej niż w typowym akwarium. W związku z tym jego stężenie jest bardzo niskie. Nie służy to ani roślinom, ani rybom. W następstwie deficytu CO, pH rośnie znacznie powyżej 7; sytuacja ta nie służy rybom. Twardość węglanowa wody w akwarium Tondy wynosiła około 5 dKH. Zastosowaliśmy wodę z wodociągu bez uzdatniania. Dopóki w akwarium nie było paletek i temperatura utrzymywała się na poziomie około 25°C, dodawaliśmy CO, w ilości około 55 pęcherzyków

na minutę. W ten sposób obniżyliśmy pH, które pierwotnie wynosiło 7,5, do około 6,6-6,7. Wartości te nie służyły jednak paletkom. Obserwując ich przyspieszony oddech, widać było, że ryby nie czują się dobrze. W tej sytuacji zaczęliśmy stopniowo zmniejszać ilość CO, do momentu, kiedy zauważyliśmy, że ryby mają się dobrze. Sytuacja taka wystąpiła przy około 40 pęcherzykach na godzinę. pH wody ustabilizowało się na poziomie około 7. Warunki te perfekcyjnie odpowiadały rybom. Mniej więcej po dwóch miesiącach doszło do tarła i paletki złożyły ikrę; ich barwy były wspaniałe. Rośliny były równie piękne. Krótko mówiąc, akwarium stało się źródłem wielkiej radości. Tonda i Jirina byli zachwyceni.

Kolejnym problemem, z którym musieliśmy sobie poradzić, było karmienie ryb. Nie znam się zbytnio na rybach. Mój kolega Milos Kroupa powiedział mi jednak, że paletka jest rybą niezwykle żarłoczną. Ponadto dużo wydala, co powoduje znaczne zanieczyszczenie wody. Z tego względu dałem Tondzie stosunkowo precyzyjną instrukcję dotyczącą ilości karmy. Każdego dnia miał dodawać szczyptę płatków oraz dwie kostki ochotki. Wydawało mu się jednak, że jego pupilki głodują.

Przez jakiś czas wszystko układało się dobrze. Potem jednak Tonda zatelefonował do mnie, informując, że w akwarium coś mu się nie podoba i czy mógłbym przyjść rzucić okiem. Ryby wyglądały dobrze; być może były tylko mniej aktywne. Na roślinach zaczęły się jednak pojawiać czarne glony (patrz Fot. 5 i 6). Glony te pojawiały się głównie na starszych liściach. Pobrałem z akwarium próbkę wody. Tondzie poradziłem, aby wyciął większość najbardziej zarażonych liści. W próbce wody określiłem takie parametry jak: pH, twardość węglanową, ilość żelaza, fosforu i azotanów. Wszystkie wartości mieściły się w normie. Co mogło więc powodować inwazję glonów? „Czy można to w ogóle ustalić?” — pytałem się w myślach. Następnie przyszedł mi do głowy interesujący pomysł. Od dłuższego już czasu byłem zdania, że warunkiem szybkiego rozmnażania się glonów w akwarium nie jest ilość azotu i fosforu. Oczywiście o ile nie przekraczają określonej wartości granicznej. W poprzednich częściach tego cyklu opisałem kilka akwariów, w których występowało stosunkowo duże stężenie azotanów i fosforu, a mimo to nie było tam glonów. Występowanie glonów - na bazie moich obserwacji — związane jest w większości przypadków ze wzrostem stężenia substancji organicznych w wodzie. W trakcie laboratoryjnych badań chemicznych ilość tych substancji określa się jako ChZT (Chemiczne Zapotrzebowanie Tlenu). Oznacza to utlenialność. Mówiąc w sposób uproszczony, ilość substancji organicznych w wodzie jest wprost proporcjonalna do ilości tlenu potrzebnego do ich utlenienia. „Czy jednak dałoby się ilość substancji organicznych w wodzie określić w sposób uproszczony, przynajmniej w oparciu o test orientacyjny?” — zastanawiałem się. Zatelefonowałem do mojego dobrego przyjaciela Zdeńka Uhlira. Kolega mój wykładał wcześniej w Wyższej Szkole Chemicznej (V$CHT) w Pardubicach i zawsze mi pomaga w problemach tego typu. Wiedziałem, że na Zdenku mogę polegać. Zaproponował mi, abym umieścił wodę z akwarium w lodówce, obiecując, że w ciągu tygodnia coś mi prześle. Wyniki testu mnie zachwyciły. Test ten zastosowałem nie tylko w odniesieniu do

W