281 (7)

Badania Bourdieu^ reprezentują podejście socjologiczno-antropologicz-ne. Uznaje się tak po pierwsze dlatego, że w polu socjologicznego oglądu umieści! on praktyki lekceważone i pomijane w badaniach, takie jak higiena, sposób zwracania się dorosłych do dzieci czy techniki kształtowania ciała. Po drugie, jak w podejściu antropologicznym, styl życia rozumiany jest jako dziedziczony w procesie socjalizacji sposób doświadczania i bycia w świecie. Styl życia staje się zatem najważniejszą inwestycją życiową jednostki. Poczucie własnej tożsamości nie bierze się bowiem z najbardziej wyszukanej refleksji nad nią, ale wypływa z codziennych praktyk.

Smak czy gust wyobraża to wszystko, co w doświadczeniu ludzi jest najbardziej wewnętrzne, własne i niezależne od zewnętrznych determinacji. Upodobanie do czegoś, na przykład do górskiej wspinaczki albo do griłlo-wania, to „ostatnia instancja”, doświadczana jako osobista skłonność. Smak jednak, jak przekonuje Bourdieu, nie jest ani wewnętrzny, ani niewinny, choć tak postrzegają go na co dzień ludzie. Uwikłany jest za to w mechanizmy reprodukcji na dwa sposoby - przez dziedziczenie oraz przez fakt, że jest narzędziem walki o prestiż. W nowym przebraniu odgrywany jest zawsze ten sam scenariusz, w którym występują dominujące klasy wyższe i średnie oraz podporządkowane im klasy ludowe. Ponieważ styl życia oznacza sposób bycia, to kierowanie się ku nowym praktykom może sprzyjać poczuciu wolności, ale może też pociągać za sobą konieczność wyrzeczenia się siebie czy zdradzenia bliskich. Awans sprawia, pisze Bourdieu, że człowiek stale musi ukrywać i obawiać się swojego „dawnego ja”, gdyż zawsze grozi ono nieoczekiwanym ujawnieniem się i kompromitacją.

Każda klasa reprezentuje odmienny styl życia i sposób bycia w świecie. Żadnej praktyce nie można przypisać ani bezwzględnego, ani stałego znaczenia. Homogenizacja czy demokratyzacja to pozory, za którymi skrywają się zaciekłe walki o wartość dystynktywną i prestiż danej praktyki. Klasa wyższa rozpoznaje się w działaniach uchodzących za przejaw rozrzutności i niepraktyczności (kolekcjonowanie dzieł sztuki, gra w polo, celebrowanie posiłków). Klasy średnie wybierają to, co oszczędne, moralne, zdrowe, higieniczne i układne (racjonalne odżywianie się, „zażywanie ruchu” jako element zdrowego stylu życia), ale też często usiłują imitować wysublimowany sposób życia klasy wyższej (uznane i znane z edukacji szkolnej nurty i dzieła sztuki, jak impresjonizm). Klasy ludowe kierują się praktycznością (pożywne jedzenie, prochowiec „dobry do kościoła i na podróż”).

Podziały klasowe przejawiają się w awersjach smakowych, co ma potwierdzać bogaty i wyszukany słownik. Klasa wyższa widzi praktyki i przedmioty charakterystyczne dla klas średnich i ludowych jako „przyziemne”, „bez wyobraźni”, „nieokrzesane”, „ciężkie", „szkolne”, „bez polotu”, „tandetne”. Z kolei dla klas ludowych styl życia klasy wyższej świadczy o jej „sztuczności”, „rozrzutności” i „zmanierowaniu”. Niektóre frakcje klasy średniej, a zwłaszcza „nowa klasa średnia”, dokonują zaskakujących wyborów, kierując się ku praktykom uchodzącym za pospolite i niegodne

Style życia

główne pojęcia i teorie