278 279 (3)

Odczyn zwyrodnienia może być całkowity lub częściowy.

Przy całkowitym odczynie zwyrodnienia:

a)    pobudliwość nerwu na prąd galwaniczny i faradyczny jest zniesiona;

b)    pobudliwość mięśnia na prąd faradyczny jest zniesiona, a na prąd galwaniczny może być wzmożona lub obniżona. Bodziec prądu może dać wtedy skurcz albo galwanotoniczny, albo zwolniony, leniwy (robaczkowy);

c)    skurcz łatwiej występuje, jeśli mięsień jest drażniony prądem przepływającym w kierunku zgodnym z podłużnym wymiarem mięśnia;

d)    występuje odwrócenie wzoru i może być:

K.Z.S. = A.Z.S. lub A.Z.S. > K.Z.S. lub normalnie K.Z.S. > A.Z.S.

Odczyn zwyrodnienia całkowity przemawia za przerwaniem ciągłości nerwu. Występuje po urazie, po upływie kilku tygodni.

Częściowy odczyn zwyrodnienia charakteryzują następujące odchylenia:

a)    pobudliwość nerwu na prąd faradyczny i galwaniczny jest zmniejszona;

b)    pobudliwość mięśnia na prąd faradyczny obniżona;

c)    drażnienie mięśnia prądem galwanicznym daje skurcz zwolniony lub galwanotoniczny, albo też nadmierną pobudliwość przy podłużnym przepływie prądu.

d)    odwrócenie wzoru: A.Z.S. > K.Z.S. względnie K.Z.S. = A.Z.S. lub warunki normalne: K.Z.S. > A.Z.S.

Częściowy odczyn zwyrodnienia wykazuje, że nerw przewodzi bodziec, lecz jego pobudliwość jest zmniejszona.

Do przeprowadzenia badania elektrodiagnostycznego potrzebny jest aparat wytwarzający prąd galwaniczny i faradyczny. W obwodzie prądu galwanicznego powinien znajdowmć się precyzyjny miliamperomierz, przełącznik polaryzacji oraz potencjometr. Do regulowania mocy prądu

faradycznego służyć może potencjometr. Wyposażenie dodatkowe stanowi: elektroda bierna płytko-w^ra oraz elektroda czynna w po-Ryc. 158. Elektroda czynna do badań ^staci dysku o średnicy od 1 do 3 cm, elektrodiagnostycznych    osadzona na rączce wyposażonej

w przerywacz. (Ryc. 158).

Bierną elektrodę do badania kończyny górnej umieszczamy w okolicy między łopatkowej, a do badania kończyny dolnej w okolicy krzyżowej. Elektrodą czynną badamy mięśnie i nerwry z punktów' motorycz-nych. Obie elektrody pokryte są gazą zwilżoną ciepłym roztworem 0,5% NaCl.

Wykonanie testu elektrodiagnostycznego polega na ustaleniu dawki natężenia prądu galw anicznego, wystarczającego do uzyskania p r o-gowego skurczu mięśnia. Badamy skurcz zamknięcia i otwarcia pod elektrodą katodową i anodową. Sprawdzamy stopień pobudliwości nerwów i mięśni na prąd faradyczny. Porównujemy otrzymane wyniki badania z dawkami dla pobudliwości normalnej (które podane są na specjalnych tablicach) oraz określamy, czy obecny jest odczyn zwyrodnienia (RD).

CHRONAKSJA

Lapicąue i Bourguignon opracowali metodę elektrodiagnostyczną, zwaną chronaksją.

Chronaksja jest to minimalny czas potrzebny do uzyskania progowego (minimalnego) skurczu mięśnia przy drażnieniu go prądem galwanicznym (impulsem prostokątnym) o natężeniu odpowiadającym podwójnej wartości r e o b a z y.

R e o b a z a jest to wartość natężenia prądu galwanicznego (w mili-amperach) wystarczająca do uzyskania progowego skurczu mięśnia (gdy czas impulsu prądu wynosi 1000 ms.). Reobazę określamy przy pomocy elektrody katodowej (jako czynnej) ustawionej w punkcie motorycz-nym mięśnia.

Wartość czasu chronaksji jest niezmiernie mała; mierzymy ją w milisekundach (1 milisekunda = Viooo sekundy, określona znakiem sigma).

W warunkach fizjologicznych wartość chronaksji jest jednakowa dla nerwu ruchowego, jak i dla mięśnia, a każdy nerw i mięsień posiada właściwy mu określony czas chronaksji. Specjalne tablice opracowane przez Bourguignona wykazują normalny czas chronaksji dla poszczególnych mięśni.

Wartość czasu chronaksji dla normalnie unerwionego mięśnia jest zwykle mniejsza od 1 milisekundy.

W warunkach patologicznych wartość chronaksji danego mięśnia lub nerwu może ulegać zmianom, co stanowi podstawę tej metody rozpoznawczej. Czas chronaksji może zwiększyć się znacznie i wartość jego może być 50, a nawet 200 razy większa niż normalnie, np. w przypadkach przecięcia nerwu. Aby wykonać badanie i ustalić wartość chronaksji, używamy aparatu, zwanego chronaksy metrem. Jest to aparat wyposażony w zestaw kondensatorów o wzrastającej pojemności od 0,005 do 10 mikrofaradów. Źródło prądu, które ładuje kondensatory, ma około 100 woltów^r różnicy potencjałów.

Czas rozładowania kondensatora jest bardzo mały i wprost proporcjonalny do jego pojemności. Na mięsień można zastosować impuls rozładowania kondensatora, aby wywołać skurcz. Prąd ten ma wartość napięcia obliczoną dla podwójnej reobazy przy oporze obwodu około 11 000 omów.

Wykonując test znajdziemy kondensator o najmniejszej wartości pojemności, którego rozładowanie wrywoła progowy skurcz mięśnia.

279