20

, _{nhnv kap}itał w dużej mierze zaniknie, a nieliczna gu pierwszorzędne znaczenie zarówno w gospodarce.:n;    ,, i_talistów znajdzie się po przeciwnej stronie

i w polityce. Społeczeństwa kapitalistyczne są społeczeńjisa wielkie i ‘I i_etariackich. Sąjednaku Marksafragmen-mi klasowymi.    romnychmas;pro    ^ _prognozie. Najbardziej znany

Okazuje się zatem, że pisma Marksa nadal odgryt które zap    _wzrost liczebności klas średnich.

kluczową rolę przy analizie tych społeczeństw, choć ipkazuje na    ^ _mjęd_Zy robotnikami z jednej

znacza to bynajmniej, że dzieło Marksa lub jego kontynipre z^naj^dL|J^{ą się} . . _w}_a^_ci_cielami ziemskimi z drugiej’", rów można bezkrytycznie zaakceptować. Dokonane pif^ony ^a_ ^aP* ^d .    . . _k sformułowana w kontekście pole-

mnie przeciwstawienie teorii społeczeństwa przemysłov,'yP^ow'^cc*^z.^ta -)^eS -_e nie są wyjaśnione. Wielu niemark-marksizmowi jest użytecznym uproszczeniem obejmująi'^czny^m’    ^_rQSl trudnienia „białych kołnierzyków'

najważniejsze problemy współczesnej socjologii. Poniżcj^{stów tra tu}^ ^_nt podważający Marksowską analizę struk-dę się starał jednak dowieść, że czasem konieczne jest u«^:*^co§ ^ovvn^ ., itali/mu Badania naukowe prowadzone nienie od każdego z tych przeciwstawnych stylów analizJD ,^lc*^aS°^Ny^ej • ^ wykazują na ogół, że „białe kołnierzyki”,

Ibouw nowTklasaśrednia, w mniejszym stopniu angażuje ię w ruch związkowy i wyznaje inne wartości . postawy. Niektórzy autorzy twierdzą, że relatywny wzrost liczby „bia Nowe klasy, nowe technologie    kołnierzyków” jest oznaką pojawienia się społeczeństwa

•lasy średniej. Marks przewidywał, że społeczeństwo ę zie Jedną z najbardziej charakterystycznych i najszerzej dyski,^ _bai._dzic: _pod_zielone na dwie walczące klasy. Tymcza-wanych zmian, jakie dokonały się w systemach ^k,as0^_em rozwój klasy średniej stał się czynnikiem stabilizującym, społeczeństw zachodnich w minionym stuleciu, jest relatyiVp_{owodu c kurczenie się} klasy robotniczej — to proletariat wzrost liczby pracowników „umysłowych”, tzw. białych kot_{est wchłanłany przez} klasę średnią niż odwrotnie, rzyków w porównaniu z pracownikami „fizycznymi”, czylit _{Marksiści w prze}konujący sposób krytykują tę argumen-niebieskimi kołnierzykami. Według danych ze spisów ^lltaGję _{Dwa czyn}niki sugerują ostrożność w interpretacji przy-ności w Stanach Zjednoczonych liczba osób wykonując;_l0(^_{nych wyze}j danych, zaczerpnięych z oficjalnych sta-zajęcia „białych kołnierzyków” jest obecnie wyższa niż ,.f tystyk. Po pierwsze, wiele zajęć „białych kołnierzyków” ma

bieskich kołnierzyków”. W innych krajach względny charakterrutynowy.anawetzmechanizowany; większa liczba

„białych kołnierzyków”, jak wykazują statystyki rządo" nierobotniczych stanowisk pracy jest efektem prac biuro-jest wprawdzie nieco niższy, jednak zaznacza się pode¹' wych. Znaczna część zawodów zaliczanych w spisach ludno-tendencja.    ści do „białych kołnierzyków” nie różni się wyraźnie od prac

‘Karl Marx. Kapituł, t. 4: Teorie wartości dodatkowej, prze!. J. Maliniak,

Statystyki te zdają się całkowitym zaprzeczeniem M»^rk wskich przewidywań dotyczących rozwoju społeczeńst"¹

' -^lrszawa 1967, cz. 2, s. 677.

pitalistycznych. Marks sądził bowiem, że ogromna w ludności jest skazana na wykonywanie rutynowych prac W

68

69