20

moi^nadtó OM-

i , stosunków społecz >    -    _p ,:_e pracy i partie

¹ webyćw^sP^omaS^amcrn • , dla każdego. Partie konsei-SSfeatna opieka    _pr,_e, klasę

Sie, z kolei, pop^rane przede W ^_urynkowione”,

wyższą i średnią, próbują^    _utowarowienia. Wystę-

a nawet dokonywać .ct|P°^°_państwowych na

usługa. waro*'^ony który ft

wienia obszarów:

rozdziale, nie spowodowały po prostu „wcielenia” klasy,, botniczej do nie zmienionych instytucji gospodarczych i p litycznych; zdobyte prawa obywatelskie zmieniły równon-gę władzy w państwie, choć nie wywołały przewidywany^ przez Marksa rewolucyjnych przewrotów.

W tym miejscu można posłużyć się pismami Offe’aja|j. dogodną korektą. Według Offe’a pojmowanie państwa wfe. tegoriach którejkolwiek z wymienionych wyżej interpretacj Marksa nie jest właściwe, choć druga z nich jest słuszniejsza W rzeczywistości państwo znajduje się pod naciskiem dwóc; wewnętrznie sprzecznych, antagonistycznych wpływów. Nowoczesne państwo angażuje się w liczne działania, in.it w opiekę społeczną, ale również w wiele innych usług wykonywanych dla wspólnoty jako całości. Jakkolwiek jednał starałoby się „zarządzać” wzrostem gospodarczym, jego dochody są w zasadzie uzależnione od majątku wytwarzanego przez kapitał należący do właścicieli prywatnych lub korporacji, czyli od procesów, którymi nie może bezpośrednio kierować. Usługi, które państwo ma za zadanie organizować muszą być opłacane z dochodów osiąganych pośrednio, po przez podatki. Tymczasem zarządzający życiem gospodar czym — menedżerowie i klasa kapitalistyczna — skłonni sa opierać się dążeniom państwa do zapewnienia dochodów umożliwiających świadczenie usług publicznych. Dzieje się tak dlatego, że obok usług pożądanych zarówno przez klas? panującą, jak i przez innych (np. tworzenie i utrzymywanie sprawnej sieci dróg), jest wiele takich, z których korzystają przede wszystkim niższe warstwy społeczne (np. świadczenia socjalne).

Offe twierdzi, że skutkiem tych uwarunkowań jest stałe napięcie pomiędzy tym, co nazywa utowarowjeniem (coin-modificatioń) i odtowarowieniem (decommodification) stosunków społecznych. Towar (commodity) to produkt lub

puje to m.i

opłacenie kosztowi

sektora lecznictwa pry watneg -    _w zasadzie

zgodna z tym, co na jem    _nowiedziano w rozdziale po-

i natury „państwa ^{do l}° _t^yczeństwa przemysłowego skłonni przednim. Teoretycy sp^^eczeiast.    £ _służące utrzymywaniu

są traktować je jako trwa eosi 8    ^ _ustroj_u przemysłowe-

stabilnego liberalno-dem < J rozwiązanie konfliktu klaso-go; widzą w nich oni efekty w    _Onego do analizowa-

wego w jakimkolwiek ^7na^^c™^_{m natom}i_ast są to zjawiska nego przez Marksa. ^M°'™ _fUktki_asowy niż go likwidują-

raczej uwikłane na stałe w    _twovem dosyć kruchym.

ce. „państwo dobroby t    j    _konSerwatyzmu można

W klimacie polityczny m - • J- _kn_kanaście lat temu, ponie-

dostrzec to wyraźniej niż jeszcz    _dawn0 nie notowaną

waż niektóre rządy konseiwa y    ponownego urynko-

stanowczością podejmują ^{0 ec}    ,

świadczeń społecznycn.

90

91