300 [1024x768]

308

ROZTWORY I RÓWNOWAGI FAZOWE

podwójnych. Obszar H₂0aeb obejmuje nienasycone roztwory A i B w wodzie.

Punkt Krzywe ae i eb określają roztwory nasycone odpowiednio w sól A i B. eutoniczny Punkt e, który nosi nazwę eutonicznego, podaje skład roztworu nasyconego w obie sole. Pole A ae obejmuje układy, w których mamy w równowadze sól A z roztworami nasyconymi w tę sól, a pole Beb układy, w których występuje równowaga między solą B i roztworami nasyconymi w tę sól. Pole A Be to pole równowag dwóch soli A i B z roztworem nasyconym w obie sole.

Aby lepiej zrozumieć znaczenie diagramu, rozpatrzmy proces izotermicz-nego odparowywania roztworu o początkowym składzie P. Podczas odparo-

Rys. 4.20. Diagram fazowy rozpuszczalności dwóch soli w wodzie, gdy jedna z nich tworzy hydrat wywania zmiana składu odbywa się po prostej przecinającej ten punkt z wierzchołkiem odpowiadającym czystej wodzie, gdyż w procesie tym nie zmienia się stosunek zawartości obu soli. Po osiągnięciu punktu R leżącego na krzywej nasycenia w sól A wydzielają się pierwsze kryształy tej soli. Skład roztworu ulega zmianom, staje się on bogatszy w sól B; Zmiany podczas krystalizacji zachodzą wzdłuż krzywej ae. Skład całkowity układu zmienia się oczywiście wciąż wzdłuż zakreślonej prostej. Gdy skład roztworu osiągnie punkt eutoniczny, stanie się nasycony w obie sole. Skład sumaryczny jednocześnie osiąga punkt S. Od tego momentu odparowywanie prowadzi do krystalizacji równocześnie obu soli A i B. Skład ciała stałego zmienia się wzdłuż odcinka Ak. Punkt k jest końcowym punktem odparowywania. Proste na polach równowag poszczególnych faz są liniami koniugacji. Łączą one składy faz będących w równowadze, a stosunki ciężarów tych faz mogą być każdorazowo określone na podstawie reguły dźwigni.