378 (5)

alotropowej, a więc rozszerzają zakres fazy P (rys. 15.14b). Do tej grupy należą: V, Mo, Nb, Ta, Zr. Istnieje jeszcze grupa takich pierwiastków, które rozszerzają zakres fazy P, ale powodują po* wstawanie eutektoidu (rys. 15.14c); wykazują ograniczoną rozpuszczalność w tytanie — a. Są to Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Si, Co i H.

Rys. 15.14. Wpływ pierwiastków stopowych na temperaturę przemiany alotropowej stopów Ti: a) podwyższające, b) obniżające, c) obniżające z tworzeniem eutektoidu

15.60.    Jaki jest związek między strukturą a własnościami stopów tytanu?

W zależności od składu stopy tytanu mogą mieć strukturę jednofazową cc, jednofazową P lub mieszaną a+/3. Stopy cc nie mają zbyt dobrej plastyczności, ale wykazują mniejszą skłonność do pochłaniania gazów. Należą do tej grupy tytan technicznie czysty i jego stopy z aluminium. Stopy P mają bardzo dobrą plastyczność, ale niższą wytrzymałość, a oprócz tego w wysokich temperaturach łatwo pochłaniają tlen i stają się kruche. Stopów o takiej strukturze raczej się nie stosuje. Najlepsze własności wykazują stopy (a+ P), które mają wyższą wytrzymałość od stopów jednofazowych, są wystarczająco plastyczne do przeprowadzania obróbki plastycznej i mogą być poddawane obróbce cieplnej. Stopy te zawierają zwykle ok. 5% Al oraz dodatki pierwiastków stabilizujących fazę P(V, Mo, Cr, Fe, Mn, Ni, Co).'

15.61.    Jakie są możliwości wpływania na własności stopów tytanu przez obróbkę cieplną?

Strukturę a + P można wytwarzać nie tylko drogą doboru odpowiedniego składu chemicznego, ale także poprzez obróbkę cieplną. W tym celu należy stop nagrzać do temperatury, przy której

powadze pozo Lgycić). Stopy J^jeleniowemu p ^wzrost wytrz _tfaDie, wykorzysta 15.58)-

, |_a|(ie są jednofaz< Zastosowanie?

gtopy tytanu moż struktury na stopy \VT5 o zawartości własności są nastę wa się je głównie r j)jestB-120VCA (3 _: 1450 MPa i A = £

[jj, Jakie są dwufazc I i zastosowanie?

Największa grupa j u zawierające ali nium to: Til40A li s 1130 MPa i A =

| R„=800MPa, A = Stopy z alumi lość ma stop WT6 s 1180 MPa i A ć o R_m = 650 MPa 400°C, np.: WT3 T-155A (5% Al, iA *10+13%. N ulepszonym stało | korozję. Wytrzyn | niż stali o wytrzy j o stosowaniu sto; tego wykonuje si nu mogą być spa dość na działanie I w przemyśle ok: j ścieranie można głaniu, azotował

378