384

384

25. OCHRONNIKI

przy czym: {/„, U_t„ — znamionowy poziom izolacji dla przepięć piorunowych i łączeniowych; U„r, U₀„ — poziom ochrony od przepięć piorunowych i łączeniowych.

Przy przepięciach łączeniowych wymiga się mniejszego współczynnika bezpieczeństwa ze względu na stosunkowo niewielkie sir om ości przepięć. Przepięcie pojawiające się na chronionym urządzeniu, różni się tylko nieznacznie od przepięcia występującego na odgromniku.

Dobór klasy zwarciowej polega na sprawdzeniu, czy prąd wyłączeniowy symetryczny w m^:ejscu zainstalowania odgromnika nic jest większy niż określony dia danej klasy (tabl. 25.1).

Dinc techniczne niektórych odgromników zaworowych polskiej produkcji zestawiono w labl. 25.4.

Tablica 25.4. Dane techniczne niektórych polskich odgromników zaworowych

Typ odgromnika	u, kV	Napięcie zapłonu — maksymalna wartość szczytowa w kV			Napięcie obniżone Ug w kV przy I„w		Klasa zwarciowa
		V.		Vc	5 kA	10 kA
GZA 7,5	7,5	16	_	30	26	..
GZA 18	18	Cl	—	70	51	-	-
GZA 25	25	85		98	85	—	—
GZSC 7,5	7,5	25		29	—	26	-
GZSC is '	13	60	-	69	-	61,5	-
GZSC 24	24	80	-	92	—	81,5	—
GZSU 7,5	7,5	23	-	26,5		23 ■	B
G2SB 18	18	55		63,5	-	55	B
GZSB 24	24	73		34,5	-	73	B
GZSB 25	25	76		38	-	76	B
GZSB 36	36	no	-	129	-	110	B
GZSB 60	60	183	“	210	—	183	C
GZSB 96	96	293	293	337	-	293	c
GZSMA 60	60	170	_	197	_	170	B
GZSMA 97	97	27+	274	318	-	274	B
GZSMA 196	196	550	SSO	630	-	550	B
GZSMW 96	96	240	250	276	-	240	A
GZSMW 193	198	495	515	590		495	^A

Przykład 25.1.

Dobrać odgromnik od ochrony uzwojeń transformatora 110/15 kV i jego punktu gwiazdowego, W sieci 110 kV mogą się pojawiać przepięcia łączeniowe na skutek wyłączenia nie obciążonej linii- Znamio nowe na piecu probiercze piorunowe dla punktu gwiazdowegj transformatora wynosi 270 kV (wg danych fabrycznych). Prąd wyłączeniowy symetryczny po stronie 130 kV wynosi 26 kA. a po stronie 15 kV — 15 kA.

Rozwiązanie

Do ochrony uzwojeń strony 110 kV nalepy zastosować odgromniki o najwyższym napięciu roboczym co najmniej 96 kV (tibl. 25.2). Ponieważ odgromniki rruią chronić zarówno przed przepięciami pióru no* wymi, jak i łączeniowymi, należy dobrać odgromniki typu ciężkiego o znamionowym prądzie wyładowczym 10 kA (tabl. 25.3), a więc odgromniki GZSMW lab GZSMA.

Wg danych w tabl. 25.4 poziom ochrony odgromnika GZSMW 96 od przepięć piorunowych U_gp =*

25.1. ODGROMNIKI ZAWOROWE

385

Poziom zn radonowy izolacji od przepięć piorunowych Ui? (tabl. 46.2) wynosi 450 kV. A więc współczynniki bezpieczeństwa będą następujące:

- dla GZSMW k„ *=    = 1,87 > 1,3

- dla GZSMA k„, -    = 1,63 > 1,3

276

Ponieważ wg [25.61, dla urządzeń o napięciu znamionowym do 220 kV nie wymaga się prób napięciem łączeniowym, stwierdzić można, że oba odgromniki spełniają wymagania, Wybór zależy od wytrzymałości zwarciowej odgromników, a więc od ich klasy zwarciowej. Nu podstawie tabl, 25.1 stwierdzić można, Że tylko odgromnik GZSMW spełnia wymagania, gdyż

J_W1 = 26 kA < 40 kA

Do ochrony punktu gwiazdowego należy zastosować odgromnik lekki o T_ĄW = 10 kA i V_r '■£' 60 k.V. Warunkom tym odpowiadają odgromniki GZSB 60 i GZSMA 60 (tabl. 25.4):

-    dla GZSB 60:

as 183 kV, a więc 17., - 183 W oraz U-„ = 270 kV, k_b, =    = 1,47 > 1,3

1,15    l«i

-    dla GZSMA 60:

= 171,3 kV, a więc V., = 171,3 kV oraz U„ = 270 1;V, Jt„ =    - 1.57 > 1,3

Oba odgromniki spełniają dotychczasowe wymigania. Jednak ze względu na klasę zwarciową bardziej nadaje się odgromnik G ^SV1A 60 (ki. B)o wyższych parametrach zwarciowych. Uwzględniając tłumiące dziaJame uzwojeń, mjżna przyjąć, że < 20 kA.

Do ocnrnny uzwojeń 15 kV należy zastosować odgromnik lekki o /„* = 10 kA i U, 7* 18 kV, Biorąc pod uwagę odgromnik GZSB 13 i GZSC 18 otrzymuje się:

-    dla GZSU k_t, =    = 1,36 > 1,3

-    dla GZSC k„.--!_ = 1,22 < 1,3

61,5

Powinien być więc zastosowany odgromnik GZSB 18, dla którego są spełnione również warunki wytrzymałości zwarciowej, gdyż I_wt = 15 kA < 20 kV.

25.2. Odgromniki wydmuchowe

Odgromniki wydmuchowe (rys. 25.3) mają dwie przerwy iskrowe: wewnętrzną i zewnęlrzną, Iskiernik wewnętrzny umieszczony jest w rurze z m.iterirłu gazującego. W chwili przeskoku przepięciowego i przepływu prądu doziemnego pod wpływem Juku

Rys. 25.3. Odgromnik wydmuchowy typu OWS; a) zainstalowany na izolatorze stojącym; b) budowa J — odgromnik, 2 — izolator,

3    — wspornik górny,

4    — wspornik dolny,

5    — fragment pop rzecznika,

6    ~ regulowana elektroda zewnętrzna. 7 — połączenie z przewodem roboczym,

8    — górna elektroda wewnętrzna_T

9    - dolna elektroda wewnętrzna,

10    — rowek śrubowy (komora gasząca luk), // — daszek, okapowy, 12 — strefa wydmuchu

25 Sieci elektroenergetyczne...