3 (1920)

3.2. Pierwiastki w kosmetyce 43

W przyrodzie odbywa się obieg tlenu w cyklu zamkniętym. W procesie oddychania organizmy zwierzęce pobierają tlen z powietrza, który wykorzystywany jest do utleniania m. in. glukozy (CILOjń (cukru prostego — składnika pożywienia) do ditlcnku węgla COi i pary wodnej HjO z wydzieleniem niezbędnej do życia energii:

<CH₂0)₆ + 60? -> 6CO? + 6H_?0 + energia

Produkowany przez organizmy zwierzęce C0₂ jest następnie asymilowany (przyswajany) w reakcji fotosyntezy przez rośliny, które wydzielają tlen 0₂:

6CO_: + 6H₂0 + hv -* (CH₂0)6 4- 60>

W powyższej reakcji hv oznacza energię kwantu światła słonecznego, natomiast (CHjO>6 glukozę magazynowaną w roślinach. Ten naturalny cykl został zaburzony przez nadprodukcję C0₂, wytwarzanego w procesie spalania węgla, ropy naftowej i benzyny (samochody) oraz zmniejszanie się szaty roślinnej ziemi. np. wskutek zatruwania glonów (brunatnie, sinic, krasnorostów) w morzach i oceanach oraz wycinania lasów tropikalnych, określanych mianem ..płuc świata”. Działania proekologiczne mają zatem na celu utrzymanie w równowadze powyższych dwóch reakcji chemicznych.

Technicznie tlen otrzymujemy przez destylację skroplonego powietrza lub przez elektrolizę wody. Laboratoryjnie wytwarzany jest przez rozkład termiczny chloranu(VII) potasu KCIO4

KCIO4 KCI + 20_:

z dodatkiem ditlenku manganu Mn0₂ jako katalizatora lub przez rozkład nadtlenku baru BaO> w temp. 500^JC:

2BaOj -> 2BaO t- 0>

Katalizator jest to substancja, która zwiększa szybkość reakcji chemicznej, a po reakcji pozostaje niezmieniona. Inhibitor jest to substancja, która zmniejsza szybkość reakcji chemicznej, a po reakcji pozostaje niezmieniona.

Tlen atomowy () jest nietrwałą, bardzo reaktywną, rodnikową formą tlenu (zawierającą niesparowane elektrony), wytwarzaną w procesie termicznego rozpadu tlenu cząsteczkowego:

O: -* O- + O-

Rodnikiem nazywa się atom lub grupę atomów z niesparowanymi (pojedynczo obsadzającymi orbitale atomowe lub molekularne) elektronami. Rodniki charakteryzuje wysoka reaktywność chemiczna. Formę rodnikową oznaczamy kropką przy symbolu lub wzorze chemicznym.

Reaktywne formy tlenu (O^-. 0.0 oraz rodniki ('OH. ^-OOH) i anionorodniki (O; ) tlenowe są bardzo szkodliwe dla organizmów żywych, intensyfikują bowiem procesy starzenia się skóry. W szczególności niszczą cement międzykomórkowy (ccramidy), powodując tran.sepidcrmalną utratę wody (TKWL). Jest to utrata wody przez skórę na skutek parowania, ubytku cementu międzykomórkowego oraz zmian strukturalnych w keratynie warstwy rogowej.