4

V. Profilaktyka zaburzeń zachowania w klasie ..................._;.......... 120

1.    Atmosfera porozumienia w klasie........................................ 121

2.    Kierowanie własnym losem.................................................. 137

3.    Uczenie rozumienia innych .................................................. 139

Aneks. Nie dokończone historyjki ................................................... 149

Bibliografia ..................................................................................... 167

1

WSTĘP

W okresach wielkich przemian społeczno-politycznych iiwsze wzrastają przestępczość, chuligaństwo i znieczulenie na cudzą krzywdę. Dzieje się to również w naszym kraju, wzbudzając poczucie zagrożenia i słusznego niepokoju w społeczeństwie. Coraz pełniej uświadamiamy sobie konieczność przeciwdziałania i zapobiegania wzrostowi agresywności. Zdajemy sobie wszyscy sprawę, żę największą szansę powodzenia pracy "profilaktycznej, tak w tym, jak i każdym innym zakresie, zapewnia rozpoczęcie jej możliwie wcześnie, gdy zaburzone zachowanie nie stało się jeszcze trwałą cechą osobowości, a więc w dzieciństwie. Dlatego leż oddajemy w ręce Czytelnika książkę na temat agresji, profilaktyki i wychowania.

Psychologiczna problematyka dotycząca pojęcia i genezy agresji została omówiona w rozdziale I. Przedstawione w nim koncepcje agresji nie wyczerpują oczywiście całości zagadnień omawianych w obszernej literaturze psychologicznej i pedagogicznej z tego zakresu. Wybrane zagadnienia wystarczająco jednak orientują w złożoności problemów ludzkiej agresji; na ich tle można próbować dojść do konkluzji mających znaczenie dla praktyki pedagogicznej.

Następnie przedstawiamy zachowania agresywne u dzieci (rozdział II). Dobra organizacja pracy wychowawczej, skuteczne zapobieganie przejawom wzmożonej agresji u dzieci, właściwe postępowanie z dzieckiem, które można już na-

5