51 (280)

Zmiany w sektorze rolno-spożywczym po rozszerzeniu Unii Europejskiej 51

sę organizacja rynków rolnych, ograniczane i modyfikowane są instrumenty interwencji rynkowej, zmieniają się zasady handlu z państwami trzecimi. Uproszczone : :-tało prawodawstwo z zakresu obszarów wiejskich i rynków rolnych. Pozostałe ;cszary regulacji również będą podlegać uproszczeniu. Poniżej omówiono kluczowe elementy zreformowanej WPR.

1.1. Nowy system płatności bezpośrednich

Dopłaty bezpośrednie do rolnictwa unijnego zostały wprowadzone w roku 1992, i. następnie rozwinięte w ramach Agendy 2000. Były i są tą formą wsparcia, która ; uwagi na udział w budżecie UE zawsze wywoływała najwięcej kontrowersji i emo-_Podstawowąjej funkcjąjest wsparcie dochodów rolniczych farmerów, malejących w następstwie obniżenia się cen rolnych spowodowanego zmianami zasad polityki rolnej. Główne zmiany systemu dopłat bezpośrednich są następujące:

•    odejście od systemu dopłat do produkcji na rzecz systemu dopłat za jakość żywności, zgodność z normami środowiska, dobrostanem zwierząt oraz bezpieczeństwem działalności rolniczej (w polu i zagrodzie)

•    wprowadzenie dopłaty jednorazowej obliczonej na bazie dopłat z lat 2000-2002

•    stopniowa redukcja dopłat w latach 2005-2013

•    wprowadzenie dwóch przedziałów redukcji dopłat do roku 2013: do 5 tys. euro i powyżej 5 tys. euro rocznej pomocy na gospodarstwo.

W ramach tego systemu dla każdego gospodarstwa rolnego została obliczona stawka jednostkowa płatności na hektar. Oznacza to likwidację istniejących form dopłat bezpośrednich i zastąpienie ich jedną pojedynczą płatnością (Single Payment Scheme - SPS), obliczoną na podstawie historycznego poziomu wsparcia każdego gospodarstwa unijnego.

Zlikwidowanie zależności między produkcją a dopłatami oznacza odejście od wsparcia produktu na rzecz wsparcia producenta (rolnika). Stanowi kontynuację polityki zapoczątkowanej reformą WPR w 1992 r., zmierzającej do wspierania dochodów rolników, a nie cen lub wzrostu produkcji. Głównym celem tej zmiany jest stabilizacja dochodów' rolników'. W efekcie tych zmian rolnik, zamiast kierować się wysokością stawek dopłat do poszczególnych upraw i gatunków' zwierząt, uzyskuje swobodę w' podejmowaniu decyzji produkcyjnych zgodnych z rynkowymi oczekiwaniami konsumentów.

Pojedyncza płatność obejmuje dopłaty z następujących tytułów': dopłaty bezpośrednie do zbóż, roślin oleistych, wysokobiałkowych, strączkowych, lnu i konopi na włókno, pszenicy twardej (premia dodatkowa, alternatywnie: cała lub tylko część), ziemniaków skrobiowych, ryżu, suszu paszowego (dopłaty dla rolników) oraz pre-