5 (1498)

4.7. Pochodne kwasów karboksylowych 129

lanolinowe pod nazwą Cerafol i Amcrchole stosowane są jako emulgatory. Uwaga: lanolina jest alergenem (może uczulać)!

Wosk pszczeli jest to wydzielina gruczołowa pszczoły pasiecznej. Jest ciałem stałym o t.t. 62-65°C, słabo rozpuszczalnym w etanolu i nierozpuszczalnym w wodzie. Wosk żółty (Cera flava) pozyskiwany z pasieki po oczyszczeniu substancjami utleniającymi (wodą utlenioną) przechodzi w wosk biały (Cera alba). Skład chemiczny wosku jest złożony i zależny od źródła pochodzenia. Wosk pszczeli zawiera: do 70% estrów woskowych zbudowanych z alkoholi nierozgałęzionych, zawierających 24-36 atomów węgla, i kwasów tłuszczowych, składających się z 24-36 atomów węgla, węglowodory (10-15%), głównie heptakozan C27H56, oraz wolne kwasy tłuszczowe, głównie ceroty-nowy C25H51COOH i melisynowy C29H59COOH. Najważniejszym estrem wosku pszczelego jest heksakozanian heksakozanylu o wzorze:

o

H₃C(H₂C)₂₃H₂C    0-CH₂(CH₂)₂₄CH₃

heksakozanian heksakozanylu

Wosk pszczeli stosowany jest jako emulgator i podstawa maści, kremów, sztyftów.

Wosk syntetyczny, substytut wosku pszczelego o nazwie Elfacos C26, jest to ester oktakozanolu C28H57OH i kwasu 12-hydroksystearynowego. Woskopodobnymi substancjami są również:

•    sztuczny olbrot - palmitynian cetylu,

•    wosk Lanetta — mieszanina alkoholi mirystynowego, palmitynowego, cetylowego i stearylowego,

•    cerezyna — mieszanina węglowodorów zawierających 20-30 atomów węgla w łańcuchu.

Estry alkoholi polihydroksylowych

Estry glikoli (dioli) i wyższych kwasów tłuszczowych występują w formie mono-i diestrów ze względu na obecność dwóch grup -OH w glikolach. Największe znaczenie mają estry kwasu stearynowego oraz glikoli etylenowego i 1,2-propylenowego, które stosowane są jako słabe emulgatory oraz regulatory konsystencji emulsji. Monoester stosowany jest jako substancja perląca w szamponach i preparatach do kąpieli.

R

O    O

monoester glikolu etylenowego    diester glikolu etylenowego