56 57 (29)

56

struktora tak w części wprowadzającej, instruktażowej jak i kontrolnej. Przebieg takich ćwiczeń jest sprawniejszy, można je zrealizować w krótszym czasie niż wielotematyczne; również przygotowanie ich jest pracochłonne. Ponieważ ćwiczenia jednotematyczne prowadzone są frontalnie, istnieje możliwość wzajemnej wymiany "doświadczeń" między kursantami, pomocy itp. natomiast instruktor ma ułatwione zadanie instruk-tażowo-kontrolne, gdy nie musi się "przestawiać" z tematu na temat przy poszczególnych grupach. W takim systemie istnieją większe możliwości bardziej selektywnego regulowania toku ćwiczeń, dostosowanie do tempa opanowywania przez słuchaczy zleconych zadań.

Inaczej przedstawia się organizacja ćwiczeń wielotematycz-nych, stosowanych najczęściej wtedy, gdy ilość potrzebnych kompletów pomocy ćwiczeniowych jest mała. Każda grupa pracuje wówczas na odmiennym stanowisku, nad innym zadaniem, a po wykonaniu go dokonuje zmiany stanowiska.

Uwzględniając różne tempo wykonywania ćwiczeń, może zaistnieć sytuacja, kiedy jedna "dwójka" zakończy zadanie, zaś pozostałe jeszcze pracują, zajmując swoje stanowisko. Wtedy najsprawniejsi oczekują tracąc czas na swoich kolegów. To jest jeden z mankamentów ćwiczeń wielotematycznych. Przygotowanie do nich jest dla instruktora bardzo absorbujące. Musi on nie tylko przygotować odpowiednią ilość zestawów pomocy szkoleniowych, ale również ułożyć ćwiczenia tak, by mimo ich zróżnicowania, każde z nich wymagało mniej więcej tej samej ilości czasu. Tylko takie przygotowanie pozwoli na jednoczesne żmii ny stanowisk "grup" ćwiczących.

Jak już wspomniano, w toku ćwiczeń instruktor jest zmuszo-r ny przestawiać się myślowo z jednego tematu na inny, co na pewno nie jest sprzyjającą okolicznością dla bardziej wnikliwego prowadzenia zajęć.

I wreszcie omówienie ćwiczeń, ich ocena musi odbywać się niemal indywidualnie z dwójkami, jeżeli nie chce się ich potraktować szablonowo. Jak więc przedstawiliśmy, druga forma jest mniej korzystna dydaktycznie, ale ze względu na warunki bazy klubów czy ośrodków - dość często stosowana. Chcielibyśmy podkreślić, że w prowadzeniu ćwiczeń obowiązują również podane uprzednio zasady nauczania. Nie należy więc zapominać o wyjaśnieniu celu ćwiczeń, ich przydatności praktycznej, stopniować ich trudność, powtarzać je dla uzyskania trwałości wyników Itp.

Wiemy wszyscy o tym, jak ważnym czynnikiem mającym wpływ na wyniki, jest atmosfera w której praca się odbywa. Składają się oa nią zarówno czynniki zewnętrzne jak i psychiczne. Dobra organizacja, ład, otoczenie, jakość pomocy szkoleniowych, przemyślane, przejrzyste zadania są rónież znaczące jak przychylność i życzliwa, pełna zainteresowania pomoc instruktora. Zbyt intensywne tempo pracy powoduje szybkie zmęczenie, ćwiczenia rozwlekłe-nudzą. Zaplanowanie odpowiedniego czasu na ćwiczenia jest więc bardzo istotne. Proponujemy mniej doświadczonym instruktorom, by wzorem praktykujących od lat kolegów, każde proponowane na ćwiczenia zadanie wykonali najpierw mierząc czas /oczywiście w toku przygotowania konspektu!/ i do dawali poprawkę na brak sprawności kursantów około 80 %.

Końcowym etapem ćwiczeń jest kontrola opanowania umiejętnoś ci - odnosi się to w jednakowej mierze do ćwiczeń manualnych / np. węzły/ jak i umysłowych /np. zadania z nawigacji/.