6 (1537)

czy Kasperle (czeski Kaszparek) i osiągnął w tych ramach świetne rezultaty. Stworzył dwie nowe postaci — Spejbla i Hurwinka — które korzystając z dawnej błazeńskiej (antyfeudalnej) gry, słowem ośmieszały teraz drobnomieszczańską krótkowzroczność i zarozumialstwo.

Nowe teatry tworzyli także krytycy sztuki i filolodzy. Myślę tu przede wszystkim o inicjatywie Paula Branna z Monachium, który zwrócił się ku teatrowi lalek, by uzyskać w nim jedność wyrazu, nieosiągalną w teatrze aktorskim, gdzie sztuczna dekoracja konkuruje z żywym aktorem. W teatrze lalek pod tym względem panuje całkowita harmonia. Paul Brann, filolog.! współpracownik_Maxa Reinhardta, dążył..do. s tworzenia teatru jednprodnego .pod względem tworzywa., a w^ęc jego.-, pjzekonaniu. teatru prawdziwie artystycznego. Osiągnął pełny "'" sukces. Potwierdzała to krytyka teatralna tak długo, jak przedsięwzięcie Branna było nowością. Później podzieliło ono los większości teatrów lalek, które utożsamiano ze sztuką dla dzieci.

Brann uszlachetnił dawne idee słynnego teatru lalek Josepha Leonarda Schmida (Papy Schmida) z Monachium, który korzystał z popularnych, postro-mantycznych sztuk Franza Poeci. Wystawiał też dawne sztuki lalkowe, jak misterium na Boże Narodzenie i Doktora Fausta, poszerzył jednak swój repertuar o sztuki modernistyczne (Schnitzler, Maeterlinck) i widowiska muzyczne. Swoje przedstawienia odgrywał lalkami stylizowanymi, ale nadzwyczaj przypominającymi człowieka. Czasem podkreślał ich materialność, co miało służyć demonstracji sztuczności lalki jako aktora, ale zabiegi te rozbrajają nas dziś swoją niewinnością w stosunku do niemal równoczesnych deformacji kubistycznych czy dadaistycznych. Być może właśnie dlatego jego umiarkowane koncepcje znalazły zrozumienie nowego pokolenia lalkarzy europejskich. W konsekwencji wywarł wielki wpływjiajQ.Qwy teatr lalek. Naśladowało go wielu lalkarzy polskich, czeskich, 'rumuńskich, jugosłowiańskich i amerykańskich, podczas gdy propozycje awangardy po kilku próbach szybko poszły w zapomnienie.

Zainteresowanie teatrem lalek dotknęło również pisarzy, którzv inrvrl^t-,_

■—¹ — -—-•—i-    . i i _ i i i i 11    •    _ _

*

i

i

i

i

1