73 (129)

i kształtowania przez nich poszczególnych etapów swej edukacyjnej i zawodowej biografii.

Analizowanie sytuacji życiowej młodych ludzi na progach edukacyjnych służy poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jak poszczególne osoby, w perspektywie dzieciństwa, a przede wszystkim adolescencji, doświadczają rzeczywistości społecznej (kontekst pojawiających się kolejno progów edukacyjnych) i uczestniczą w jej kreowaniu (tj. projektują i kształtują kolejne etapy swej edukacyjno-zawodowej drogi)? Innymi słowy - jakie stosują strategie projektowania przyszłości, będące wyrazem preferowanych przez nich orientacji edukacyjnych i zawodowych?

W ramach podejścia idiograficznego w kontekście projektowania przez młodzież przyszłości zaproponowane przeze mnie badania zajmują

się:

-    szczególnymi subiektywnymi znaczeniami sytuacji podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych oraz dotyczącymi ich okolicznościami, tj. rekonstrukcją sytuacji decyzyjnej (motywacji, strategii decyzyjnej, subiektywnego samopoczucia decyzyjnego, wizualizacji przyszłości i wpływu przeszłych doświadczeń),

-    związkami przyczynowymi między zmiennymi mającymi znaczenie dla projektowania przyszłości edukacyjno-zawodowej pojedynczej osoby,

-    opisowymi uogólnieniami dotyczącymi konkretnego przypadku i szeregu przypadków zbliżonych (typologie kazuistyczne), przewidywaniami opartymi na trendach, prawidłowościach i charakterystykach uzyskanych w diagnozowaniu pojedynczego przypadku.

Zaproponowane podejście badawcze nie jest skoncentrowane wyłącznie na perspektywie retrospektywnej. Jest to badanie wielokrotnie powtarzane w czasie teraźniejszym, obejmujące weryfikację wcześniejszych doświadczeń jednostki z jej osobistej perspektywy na kolejnym nieodległym etapie. Zapoznajemy się z fragmentami doświadczenia biograficznego instytucjonalnie wyznaczanego i konstruowanego przez kolejne etapy szkolnictwa. Narracyjność przeplata się tu z wykorzystaniem narzędzi badawczych o dość wysokiej instrumentacji.

Badania biograficzne są badaniami ex post facto; ocena motywów postępowania, podejmowanych decyzji dokonuje się w stanie świadomości i z punktu widzenia tożsamości na innym etapie życiowym (skupiamy się wtedy np. na tym, jak jednostka ocenia swoje decyzje zawodowe sprzed dwudziestu lat, dysponując właśnie owym dwudziestoletnim bagażem życiowych doświadczeń).

Mnie interesuje zaś logiczna sekwencja działań zorientowanych na cel — w tym przypadku: indywidualne kształtowanie linii życia edukacyjno-zawodowego (precyzyjniej przedzawodowego, decydującego

73