84 85 (20)

wychowawcy musi trafiać do całego człowieka® a nie do wypreparowanych sztucznie jego poszczególnych postaw. W działaniu tym pamiętajmy też® że jeden fałszywy krok może zniweczyć dotych-zasowe osiągnięcia, a odrobienie tej straty jest już bardzo trudne lub nawet niemożliwe. Utrata zaufania u wychowanka przekreśla w o-góle możliwość dalszego oddziaływani* na niego, jeżeli oczywiście pominiemy, jako nie do przyjęcia, tzw. ślepą dyscyplinę, którą w warunkach szkolenia żeglarskiego wymusić można, lecz która nie ma nic wspólnego z wychowaniem, gdyż jest po prostu jego zaprzeczeniem,

X X X X X X

W rozdziale tym przedstawiono próbę scharakteryzowania procesu kształtowania osobowości dorastającej młoazieży₀ Autor zdając sobie sprawę,że udział dorosłych w szkoleniu żeglarskim,

jeżeli nie jest przeważający to przynajmniej równy, pominął przecież aspekt psychologiczny tego zagadnienia. Wychodziliśmy jednak z założenia, że szereg problemów występujących w psychice młodzieży traci swą aktualność wśród dorosłych. Osobowość człowieka dojrzałego jest mniej elastyczna, bardziej ustabilizowana i przez to mniej podlegająca wpływom wychowawczym. Najbardziej jednak istotnym u dorosłych jest posiadanie dojrzałej świadomości, do której instruktor żeglarstwa może się wprost odwoływać w przekonaniu skuteczności tego oddziaływania, co w stosunkach z młodzieżą nie zawsze daje się osiągnąć. Tak więc zakładając prawidłowość stosunków między dorosłą załogą, a instruktorem można stwierdzić, że rola instruktora jest w tym układzie łatwiejsza, zaś wpływ wychowawczy i sposoby oddziaływania mają charakter sensualny i bywają zazwyczaj wystarczające. Ludzie dorośli mają przeważnie ustaloną pozycję zawodową i społeczną, z którymi wiąże się pewien obszar poczucia odpowiedzialności moralnej, ambicji, godności własnej. To czynniki sprawiają, że część wpływów instruktora zostaje przejęta natychmiast, inne zaś mogą

być zdecydowanie    Czy więc w ta

kiej sytuacji istnieje możliwość wychowywania dorosłych? Oczywiście tak, le~z jest to proces długotrwały, ponieważ wymaga zneutralizowania utrwalonych już przekonań i nawyków o-raz zastąpienia ich ncwymi. Można tu więc