8 podłoża

PODŁOŻA ♦ 57

bdność

6nowa

XX wieku. Mimo że nie jest lak popularna jak len. bawełna dobrej jakości stanowi równie dobrą powierzchnię, na której można malować. Bawełna pochodzi z dwóch podstawowych gatunków roślin - Gossypium hirsutum i Gossypium barbadense. Okres wegetacji wynosi 5-7 miesięcy. Osiągają wysokość między 25 cm a 2 m. Włókna bawełniane to włoski nasion wyłaniające się po otwarciu łupiny.

W przeciwieństwie do długich włókien lnu łączonych pektynami włókna bawełny wystarczy rozdzielić mechanicznie przez odziarnianie i sprasować w bele przed przędzeniem i tkaniem. Najlepsza bawełna rośnie na Sca Island w Stanach Zjednoczonych, jej najdłuższe włókna mają od 4 do 5 cm. Średniej jakości włókno produkowane w Stanach Zjednoczonych ma 2.5 do 3 cm.

3 zastosowanie związku chemicznego reagującego z celulozą zawartą w celulozie włókna.

Uzyskanie odporności na gniecenie i stałości wymiarowej idzie w parze ze zwiększeniem kruchości włókna, utratą siły rozciągania i odporności na ścieranie. Pogorszeniu się jakości materiału przeciwdziałać będzie dalsze stosowanie związków chemicznych, ale mimo to należy unikać malowania na tkaninach podda wan ych wcześ n i ej szej obróbce.

bawełniana, w której włókna zostały wyczesane i zanieczyszczenia usunięte nic jest stosowana do produkcji płócien malarskich, choć mogą być dobrymi podobraziami.

fałowi,

^ir.eciu

Proces produkcji

Najlepsze płótno bawełniane to płótno warsztatowe, które nie zostało poddane procesowi wykańczania, jak to się dzieje w przypadku większości tkanin o przeznaczeniu przemysłowym. Wykańczanie żywiczne (mimo że nie tylko żywica jest do tego stosowana) nadaje bawełnie odporność na gniecenie i kurczenie się. co pozwala konkurować jej z włóknami syntetycznymi.

Dwie podstawowe metody obróbki włókien naturalnych to:

E osadzanie chemikaliów na włóknie przez polikondensację.

Rodzaje bawełny

Ciężar płótna jest bardzo istotny; mierzy się go w gramach na metr k wa d ra t o wy. N aj po p u 1 a r n i ej sza bawełna dobrej jakości nadająca się do użycia przez artystę waży 410 g/nr lub 510 g/nr, mimo że można jeszcze przy wadze 340 g/nr otrzymać dobry splot. Poniżej tej wagi płótno ma zastosowanie wyłącznic do dekoracji teatralnych i ma zbyt luźny splot. Aby je usztywnić i dodać wagi, producenci często stosują przędzę pokrytą krochmalem lub klajstrem własnej receptury o nieznanym składzie; dlatego należy ich unikać. Płótno o wadze 410 g/nr ma na ogół prosty splot 2x 12 nici pojedynczo skręconych na osnowę i 2 x 12 nici na wątek. Płótno o wadze 510 g nr zawiera 3x12 na 3x12 nici - dodatkowa przędza dodaje wagi. Przędza na cięższe płótno jest gręplowana, a nie czesana. Czesankowa przędza

USUWANIE WYBRZUSZEŃ NA PŁÓTNIE BAWEŁNIANYM

Bawełna nie jest na tyle elastyczna, aby łatwo likwidować powstałe wybrzuszenia. Artysta w swej pracowni może poradzić sobie jednak z mniejszymi odkształceniami, delikatnie zwilżając płótno wodą od tyłu.

Rodzaje lnu i bawełny

1    len delikatny

2    len szorstki

3    bawełna 410 g/m²

4    bawełna 510 g/m²