90

90

TEORIA - DIAGNOZA - TERAPIA. Wybrane problemy pedagogiki specjalnej

Legenda:

1    - jednostronny kontakt,

2    - uporczywe powtarzanie {wyrazu, formy graficznej itp.),

3    - dziwaczność form zachowania,

4    - manipulowanie, obracanie przedmiotami,

5    - umiejętność wykonywania pewnych czynności sprawnie i bardzo szybko bez wchodzenia w kontakty

społeczne,

6    - brak twórczej, symbolicznej zabawy,

7    - brak akceptowania jakichkolwiek zmian,

8    - brak kontaktu wzrokowego,

9    - nieuzasadniony śmiech,

10    - echolalia, mowa echolaliczna,

11    - w celu zasygnalizowania potrzeby posługiwanie się ręką drugiej osoby,

12    - obojętność, brak reakcji na polecenia,

13    - inicjowanie kontaktów tylko za namową i przy pomocy drugiej osoby,

14    - brak zabaw z innymi dziećmi.

W najbardziej rozpowszechnionych klasyfikacjach diagnostycznych DSM-IV i ICD-10 odnajdujemy podejście ilościowe, przede wszystkim ukierunkowane na analizę symptomatoiogiczną, opartą na obserwacji. Różnica w podejściu do autyzmu w przedstawionych klasyfikacjach przede wszystkim obejmuje zakres zaburzenia, tj. autyzmu typowego (z pełnym spektrum zaburzeń), jak również atypowego, określanego często cechami autyzmu, z pogranicza autyzmu {niespełniającego jednego z kryteriów, a więc zaburzenia o mniejszym nasileniu podstawowych symptomów).

Tabela 1. Autyzm w klasyfikacjach na tle innych głębokich zaburzeń rozwojowych (por. Pisula, 2000)

DSM-IV

ICD-10

299.0 Zaburzenie autystyczne, 299.8 Głębokie zaburzenia w rozwoju NOS, 299.80    Zaburzenie Retta, 299.10 Dziecięce zaburzenia dezintegracyjne, 299.80    Zaburzenie Aspergera.

F84.0 Autyzm dziecięcy, F84.1 Autyzm nietypowy: F84.10 w zakresie czasu wystąpienia, F84.11 w zakresie symptomatyki, F84.12 zarówno w zakresie czasu wystąpienia, jak i symptomatyki, F84.2 Zespół Retta, F84.3 Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne, F84.4 Nadaktywne zaburzenia związane z upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi, F84.5 Zespól Aspergera, F84.8 Inne głębokie zaburzenia w rozwoju, F84.9 Głębokie zaburzenia rozwoju niespecyficzne.

Do tej pory przedstawiane statyczne rozumienie autyzmu powodowało ograniczenie tak w diagnozowaniu samego zaburzenia, jak również utrudnienie uściślenia diagnozy (np. dzieci z Syndromem Aspergera diagnozowanego dopiero około 6 roku życia). Obecnie obserwujemy odchodzenie od orzecznictwa statycznego na rzecz dynamicznego, ukazującego osobę w strukturze czynnościowej z jednoczesnym odniesieniem się do określenia ewentualnych czynników mogących mieć wpływ na wy-