9 grunty zaprawy 2

64 ♦ MATERIAŁY

ZAPRAWA

KRPDOWO-KLEJOWA

podobrazi. Stosowany jako warstwa izolacyjna na płótnie musi być roztworem słabszym

-    35 do 45 g/1 wody. Klej powinien napęcznieć w zimnej wodzie przez noc. Mieszankę podgrzewamy następnie

w łaźni wodnej (ale nie gotujemy, gdyż to osłabia siłę kleju).

Mieszanie ałunu z klejem

Wielu specjalistów zaleca dodawanie ałunu do kleju

-    około 10% wagi suchego kleju. Utwardza to zaprawę i czyni ją nieco mniej rozpuszczalną.

nic wpływa natomiast na stopień chłonności podłoża. Ponieważ większość klejów rozpuszcza się wyłącznie w gorącej lub ciepłej wodzie, nie przedstawia to poważniejszego problemu.

Równie dobre rezultaty uzyskuje się bez tego dodatkowego składnika, dlatego jest to raczej kwestia indywidua 1 nego wyboru. a nie konieczności.

Nakładanie przeklcjenia

Nałożyć klej na tył, brzegi oraz przednią stronę podobrazia. Pierwsza warstwa powinna być nieco rozcieńczona, a kolejne nakładania w pełnym stężeniu. Wykonywać tę czynność należy pędzlem szczecinowym; każdą warstwę pozostawić do dokładnego wyschnięcia, zanim nałoży się zaprawę.

Pokrywanie deski

Na ogół nakłada się dwie warstwy przeklejenia. jedną w kierunku prostopadłym do drugiej.

Przekełejenie do miękkich podobrazi

Choć zaprawy klejowo-kredowc nie powinny być stosowane na miękkich podobraziach, to przeklejenie z kleju glutynowego można użyć do zaizolowania płótna lnianego lub bawełnianego. Stosuje się stężenia mniejsze niż do sztywnych podobrazi.

Klej powoduje wiele uszkodzeń mechanicznych (pękanie), często spotykanych na podobraziach miękkich. Wynika to ze zmian sztywności zachodzących w warstwie przeklejenia pod wpływem wahań wilgotności. Klej pozostaje jednak najbardziej popularną metodą izolowania oleju w farbach i zaprawie od płótna. Należy rozpuścić go w niewielkim stężeniu 35-45 g na I litr wody i stosować lekko ciepły. Najnowsze badania dowodzą, że klej wyrządza mniej szkody warstwie malarskiej, jeśli zostanie wchłonięty przez włókna płótna.

KARBOKSYMETYLOCELULOZA SODU JAKO ŚRODEK ZAMIENNY DLA KLEJU GLUTYNOWEGO

Wielu artystów nie ma zaufania do nowoczesnych materiałów, mimo że często są one lepsze od starych. Na przykład substytutem dla tradycyjnych klejów na miękkich podłożach jest karboksymetyloceluloza sodu stosowana przez pewien czas w przemyśle tekstylnym jako apretura.

Związek ten jest eterem celulozowym, powstającym w wyniku reakcji zasady celulozowej jednochlorooctanu sodu. Sprzedawany jest w postaci białego proszku lub granulatu rozpuszczalnego w wodzie i tworzącego klarowny lepki roztwór. Można uzyskać odmiany o różnym stopniu lepkości, lecz do przeklejenia tkaniny wystarcza typ o stosunkowo niskiej lepkości.

Oczyszczana

karboksymetyloceluloza sodu tworzy plastyczne powłoki odporne na oleje i rozpuszczalniki organiczne. Fizjologicznie jest ona obojętna. Stosowanie

Warstwa zaprawy daje kolor i fakturę podkładu, na którym powstaje obraz. Zaprawa powstaje w wyniku stopniowego nalewania gorącego kleju do suchej strąconej kredy i energicznego mieszania, aż do chwili uzyskania konsystencji śmietany. Przed użyciem zostawiamy na kilka minut, aby powietrze uwięzione podczas mieszania mogło ulecieć.

Pigmenty i inne dodatki do zaprawy klejowo-kredowej

Jest ogromna liczba różnorodnych przepisów na zaprawy klejowo--kredowe, wymieniających obojętne białe pigmenty związane w wodnym roztworze kleju, ale wskazuje się również na inne składniki.

Dwa czynniki - białość i faktura - powinny decydować o wyborze. B Najpierw trzeba zdecydować, na ile ważne jest aby podłoże komaptybilnych chemicznie klejów do włókien celulozowych bawełny i lnu niweluje problemy tradycyjnego przeklejenia. Wszelkie rozszerzanie pojawiające się wraz ze zmianami względnej wilgotności będzie zachodziło równomiernie w kleju celulozowym i w płótnie.

Mimo że podobnie jak klej glutynowy, warstwa taka usztywni płótno, nie dzieje się to kosztem utraty elastyczności; celuloza nie kurczy się i nie pęka, jak klej w suchym otoczeniu.

Około 8% roztwór karboksymetylocelulozy sodu stosuje się do przeklejania - proszek rozpuszcza się w zimnej lub gorącej wodzie w ten sam sposób, jak klej do tapet. Należy go zamieszać i poczekać, aż spęcznieje, i znów zamieszać; nakładać sztywną szczotką. Zasadniczo tworzy zewnętrzną powłokę włókien, choć przenika także do nich przez pory w zależności od stopnia lepkości. Nie należy nakładać warstwy zaprawy do momentu całkowitego wyschnięcia celulozy.