w pracowniku poczucia „przynależności do rodziny". Często lunche są bardziej uroczyste — z okazji świąt i innych ważnych wydarzeń. Wówczas biorą w nich udział nie tylko sami pracownicy, ale także członkowie ich rodzin.
Druga formą zaspokajania potrzeb fizjologicznych jest dbanie o kondycję fizyczną pracownika, umożliwianie mu uprawiania sportu. W tym celu firma sponsoruje różne formy aktywności ruchowej: basen, siłownię, golfa itp. Popularne są wszelkiego rodzaju imprezy na wolnym powietrzu, połączone z rozgrywkami sportowymi (mecze piłkarskie, siatkówka, zawody rodzinne itp.).
Potrzeby bezpieczeństwa pracownika to potrzeby odpowiedniego wynagrodzenia, zapewnienia stałości pracy i opieki.
Na drugim poziomie, według Maslowa, plasują się potrzeb)' bezpieczeństwa. Zaspokajają ją głównie wysokości plac pracowników. Muszą one być ścisłe powiązane z polityką płacową samej firmy, gdyż danie po prostu większej kwoty pieniędzy nie zwiększa poczucia bezpieczeństwa pracownika. Wynagrodzenie za pracę musi być odpowiednie do zajmowanego stanowiska. Dobrą strategią jest płacenie powyżej średniej krajowej, aby dać pracownikowi poczucie bezpieczeństwa i komfortu pracy (zwłaszcza na polskim rynku, gdzie zarobki są często minimalne i dochodzi do pracy w nadgodzinach)8. Druga ze strategii stosowanych na rynku lo płacenie według stawek danego stanowiska. W obu strategiach należy znać kwotę średniej płacy lub płacy w danym zawodzie. Rozeznanie wśród średnich płac przedsiębiorstwa wykonują samodzielnie lub zlecają je wyspecjalizowanym firmom. Ważne jest, aby wynagrodzenie oferowane pracownikowi wyrastało ponad średnią — to oznacza dla pracowmika, że jest wyróżniony i może przy tym pochwalić się, że pracuje dla firmy, która docenia jego pracę"'.
Do świadczeń finansowych dających bezpieczeństwo dochodzą premie lub ubezpieczenia dodatkowe. Premie mają motywować pracowmika do pracy’ oraz powodować, że staje się on częścią zespołu. W tym celu często premiuje się cały zespół za wypełnienie zadań. Warunek przywiązania pracownika na stałe jest jeden — premia musi być w'ysoka,
Raport Płacowy AG TEST Humań Resources, http://wwMKtesthr.pl
A. Kniaź „Wielkie kuszenie — pakiety płaceniowo-swiadczeniowe*’,
PC Kurier 2001, nr i 1.
Pracownicy jako kapitał | 17
aby odpowiednio go motywowała (często 3 - 4-krotność stałej pensji miesięcznej). Ubezpieczenia dodatkowe mają stworzyć poczucie bezpieczeństwa pracownika i jego rodziny. Coraz popularniejsze jest ubezpieczenie na życie połączone z funduszem emerytalnym. Wiele firm oferuje niskooprocentowane kredyty (karty kredytowe dla pracownika), które także mają mu dać poczucie bezpieczeństwa. Dotyczy to także pomocy kredytowej od firmy w przypadku kupna mieszkania lub sytuacji losowych. Pracownik jest wtedy tak długo związany w firmą, jak długo spłaca zobowiązania.
Oprócz czynników finansowych na zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa wpływ mają tzw. czynniki miękkie. To kultura firm)' i wypływające z niej relacje między pracownikami, cała atmosfera pracy, poczucie stabilizacji, duma, że pracuje się w firmie o uznanej marce. Ważna jest też świadomość drogi rozwoju pracownika (ścieżka kariery). Ścieżka kariery jest czynnikiem dającym poczucie bezpieczeństwa szczególnie młodym, szybko idącym naprzód pracownikom. Dła nich bowiem możliwość awansu, rozwoju, wyjazdów zagranicznych to atuty zapewniające wewnętrzny spokój i często cenione bardziej niż finanse.
Podobnie jest z drugą grupą pracowników — w tym szczególnie kobiet — które bardzo wysoko w sferze bezpieczeństwa cenią sobie możliwość elastyczniej pracy. Chodzi tutaj głównie o urodzenie dziecka i bezpieczeństwo powrotu do pracy po okresie macierzyństwa.
Potrzeby akceptacji pracownika to potrzeby związane z akceptacją
wewnątrz firmy.
Potrzeby akceptacji są związane z docenianiem pracownika w jego pracy, oraz odpowiedniej komunikacji pomiędzy nim a pozostałym; osobami w firmie (w tym także zarządem). Pracownik musi mieć poczucie, że jest dobrze rozumiany i doceniany. Nie chodzi tutaj o potrzeb)' finansowe, ale o emocjonalną sferę kontaktów' z innymi. Odpowiednia pochwała zwierzchnika, uznanie w gronie kolegów jest tym, co może silniej związać pracowmika z firmą. Rozwiązywane jest to w dwojaki sposób: przez spotkania integracyjne (spotkania pracowników i zacieśnianie więzi) oraz nagrody dla najlepszego pracownika (tzw. pracownik roku), typowanego przez pozostałych pracowników firmy.