Rysunek 2.6
Przykład ilustracji definicji badanej populacji podróżnych dokonujących zakupów w sklepie wolnocłowym
Dokonujący
zakupów
JEDNOSTKA PRÓBY
W oczekiwaniu na odlot, w ciągu tygodnia, każdego dnia. w godz. 8.00-19.00
CZAS
USTALENIE JEDNOSTKI PRÓBY. Jednostka próby może być jednocześnie elementem populacji badanej. Element populacji jest zwykle jednostką naturalną, np. respondent, produkt. Jednostką próby jest często wielokrotność jednostek naturalnych tworzących nową jednostkę, np. rodzina, mieszkańcy domu. zbiór określonych produktów, pracownicy przedsiębiorstwa lub jego części, a nawet plan pewnego obszaru. Jednostka może więc być prosta lub złożona.
Im jednostka próby jest złożona bardziej, tym mniejsza jest dokładność wyników pomiaru i mniejsze są koszty tej operacji. Wybór jednostki próby jest zatem pewnym kompromisem między kosztem a dokładnością wyników. Na wybór jednostki próby ma wpływ istnienie lub możliwość sporządzenia odpowiedniego wykazu badanej populacji.
Wybór jednostki próby wymaga często bliższego sprecyzowania tej jednostki. Potrzebne są więc adresy respondentów, imienne listy rodzin lub mieszkańców domów, a nawet dane dotyczące zawodów, wieku, zatrudnienia i innych cech. Niezbędne są wiadomości na temat sposobów dotarcia do respondentów.
Ustalenie wykazu populacji badanej.
Wykazem (operatem) badanej populacji nazywa się zbiór jednostek tej populacji odwzorowany na określonej liście, z której dobiera się próbę.
Wykazem odwzorowującym badaną populację mogą być: księga adresowa, książka telefoniczna, lista wyborców, mapa lub jakakolwiek inna lista, sporządzone zgodnie z pięcioma zasadami:
1) odpowiedniości — wykaz powinien wiernie odzwierciedlać badaną populację z uwzględnieniem jej aktualności.
58