Alkocholizm jest chorobą 15

Dodatkowych informacji może nam udzielić uważna obserwacja zachowania osoby badanej, podczas zadawania pytań nt. picia alkoholu tj. na: spuszczanie wzroku, pojawienie się rumieńca na twarzy, odwracanie głowy, nerwowe ruchy czy zmianę rytmu oddychania.

W wywiadzie od osób z problemem alkoholowym zawarte są dość powszechnie:

- skargi na osłabienie i nadmierną męczliwość,

- skargi na przewlekłe bóle głowy (często związane z nadciśnieniem),

- częste infekcje górnych dróg oddechowych,

- podatność na urazy oraz częste uleganie wypadkom,

- powtarzające się wizyty u lekarzy z trudnymi do zdiagnozowania dolegliwościami takimi jak np.: bóle w jamie brzusznej i klatce piersiowej czy też zaburzenia żołądkowo-j elito we (utrata apetytu, nudności, wymioty, biegunki),

- brak wyraźniejszych efektów w leczeniu takich chorób jak np. nadciśnienie, zapalenie trzustki itd.,

- u kobiet - zaburzenia miesiączkowania, bóle miednicy,

- zachorowalność na choroby weneryczne,

- częste starania o uzyskanie zwolnienia lekarskiego,

- powtarzające się nieobecności w pracy i częste zmiany pracy,

- konflikty z prawem.

Niejednokrotnie pacjent zgłasza inne nietypowe dolegliwości takie jak np. zaburzenia snu (często skargi na bezsenność lub trudności z zaśnięciem), zaburzenia pamięci, „depresja”, przygnębienie, obniżenie nastroju, myśli „S”, spadek aktywności itp. oraz zaburzenia neurologiczne (dotyczące najczęściej czucia i siły mięśniowej).

Podczas badania lekarskiego stwierdza się najczęściej: zapach świeżego lub przetrawionego alkoholu, zły stan higieniczny jamy ustnej, rozpulchnio-ne dziąsła, ciepłą i wilgotną skórę, blizny i sińce, czasami trądzik, powiększoną i bolesną na ucisk wątrobę, przyspieszone tętno, zaburzenia rytmu serca, podwyższone ciśnienie krwi, mniej lub bardziej nasilone objawy zapalenia wielonerwowego oraz niedożywienie (spowodowane zarówno nieprawidłową dietą jak i zaburzeniami wchłaniania).

Bardziej wnikliwej ocenie pod kątem picia alkoholu winny być poddane osoby:

- które w przeszłości przyjmowały inne substancje psychoaktywne,

- ze słabą kontrolą impulsów (jedzenie, hazard, seks itp.),

- z zaburzeniami osobowości,

- z silnymi i przewlekłymi objawami nerwicowymi (obecnie lub w wywiadzie),

- z innymi przewlekłymi zaburzeniami zdrowotnymi (fizycznymi i psychicznymi),

- oraz osoby, u których w trakcie leczenia obserwowano brak wyraźniejszych efektów bądź nagłą, niezbyt zrozumiałą i nieoczekiwaną poprawę lub pogorszenie.

Ponieważ wiele osób pijących alkohol w sposób szkodliwy przyjmuje dodatkowo różnego rodzaju leki należy zwracać uwagę na dodatkowe fakty. Za możliwością współistnienia problemu lekowego przemawiają m.in. sytuacje, kiedy:

- nieznane lekarzowi osoby proszą o receptę na leki uspokajające czy nasenne,

- nieznane lekarzowi osoby proszą o receptę na leki przeciwbólowe motywując prośbę np. przewlekłą kamicą nerkową a nie posiadają dokumentacji radiologicznej,

- powtarzają się telefoniczne prośby pacjenta o pozostawienie recepty na któryś z ww. leków,

- powtarzają się przypadki zgubienia recepty lub wykupionych już leków,

- pacjent odmawia leczenia, o ile lekarz nie chce dać recepty na sugerowany przez niego lek o działaniu uspokajającym, nasennym lub przeciwbólowym.

Testy

diagnostyczne

Korzystanie z nich zostało zapoczątkowane w latach 40-tych i ma na celu uchwycenie populacji osób pijących problemowo, u których wystąpiły już wczesne objawy ryzykownego lub szkodliwego picia oraz ułatwienie postawienia diagnozy uzależnienia od alkoholu. Do najczęściej używanych w warunkach klinicznych testów przesiewowych należą: CAGE (nazwa pochodzi od pierwszych liter najważniejszych słów w poszczególnych pytaniach wersji oryginalnej), oparte na jego pytaniach TWEAK i T-ACE, MAST (25-pytaniowy Michigan Alcoholism Screening Test), wraz z jego modyfikacjami (10-pyta-niowym BMAST i 13-pytaniowym SMAST), SAAST (35-pytaniowy test do samooceny Self-Administered Alcoholism Screening Test), a także omówiony nieco dalej AUDIT. Do badań przesiewowych wśród młodzieży opracowano w 1990 roku test POSIT (Problem-Oriented Screening Instrument for