bis 0

Natomiast na statkach jednośrubowych woda do śruby dopływa przede wszystkim z boku - od strony burt - stąd na takich jednostkach wymagane jest silne zwężenie wodnic w dolnych częściach rufy. Typowe ukształtowanie rufy jednośrubowej pokazano na rysunku 128.

W skrypcie omówiono wyłącznie budowę rufy statków jednośrubowych jako nastręczającą więcej problemów konstrukcyjnych niż konstrukcja rufy dwuśrubowców.

13.2. Typy tylnie

Tylnica stanowi element konstrukcyjny spinający ze sobą burty i dno statku. Znajdują się w niej: piasta pochwy wału śrubowego, piasta trzonu steru, a niekiedy też elementy podpierające ster (stopa tylnicy lub wspornik). Kształt tylnicy statku jednośrubowego zależy przede wszystkim od sposobu podparcia steru. Dawniej najczęściej stosowano tylnice z zamkniętym oknem śrubowym, wyposażone w pionowy wspornik, tak zwane ramię sterowe, łączące górną część tylnicy ze stopą steru, czyli elementem podpierającym ster od dołu (rys. 129a). Przede wszystkim było to rozwiązanie gwarantujące dobrą wytrzymałość tylnicy pierwotnie wykonywanej jako odlew żeliwny.

Współcześnie stosuje się tylnice otwarte, bez ramienia sterowego. Materiał, z którego są wykonane - staliwo - gwarantuje dobrą wytrzymałość (zwłaszcza na uderzenia) stopy tylnicy podpierającej ster (rys. 129b).

W obu rodzajach tylnie wymiary okna śrubowego, czyli przestrzeni, w której umieszczona jest śruba napędowa, określają przepisy budowy statków' poprzez podanie minimalnych wielkości prześwitów. Sposoby ich określania pokazuje rysunek 130. Zachowanie wymaganych prześwitów zmniejsza niebezpieczeństwo powstawania nadmiernych drgań śruby napędowej w czasie pracy.

Przepisy budowy statków określają następujące parametry tylnicy: grubość piasty (zależną od średnicy wału śrubowego), wymiary przekrojów tylnicy spawanej i odlewanej, wskaźniki wytrzymałości na zginanie przekrojów ramienia śrubowego i stopy tylnicy (zależne od długości statku) oraz wskaźnik wytrzymałości na zginanie przekroju wspornika steru (zależny od długości statku i obliczeniowej siły naporu wody na płetwę sterową). Dodatkowo wymagane jest wzmocnienie tylnie staliwnych (odlewanych) żebrami, a tylnie spawanych - poprzecznymi węzłówkami. Te wzmocnienia są połączone z wiązaniami części rufowej kadłuba.

a)

b)

Rys. 129. Typy tylnie statków jednośrubowych: a) zamknięta; b) otwarta; 1) ramię śrubowe, 2) ramię sterowe, 3) stopa tylnicy, 4) śruba napędowa, 5) płetwa steru, 6) okno śrubowe

177