Alkocholizm jest chorobą 11

ne jest, aby jedna osoba koordynowała i monitorowała przebieg procesu terapeutycznego. Do tej osoby należy kierować pacjenta we wszystkich (nawet błahych) sprawach. Ważna jest tu również dobra komunikacja między członkami zespołu terapeutycznego, wskazana jest dyrektywność oraz wyjątkowo konsekwentne realizowanie wcześniejszych ustaleń wynikających z kontraktu terapeutycznego. W procesie terapii niezmiernie istotne jest wzmacnianie zachowań pozytywnych. Jednocześnie należy pamiętać o niebezpieczeństwie możliwości podziału a nawet rozpadu grupy terapeutycznej, wciągnięcia terapeutów w rozgrywki (jedni „za” drudzy „przeciw” pacjentowi), manipulacjach polegających np. na ciągłym zwracaniu się do różnych terapeutów z prośbą o pomoc w rozwiązaniu problemów, tendencję do oceniania terapeutów czyli krytykowania jednych a chwalenie drugich itp. Dobrze jest wykonać, od czasu do czasu, test na obecność leków.

Należy też wiedzieć, że wystąpienie zmian w zakresie niektórych cech osobowości (m.in. obniżenie życia uczuciowego, zubożenie zainteresowań, osłabienie społecznej motywacji działania, osłabienie zdolności planowania itp.) może być efektem oiganicznych zmian w mózgu. Zbyt często i zbyt pochopnie stawiane bywało rozpoznanie - psychodegradacja alkoholowa inaczej -tzw. „zespół nabytych zaburzeń osobowości spowodowanych przewlekłą intoksykacją alkoholową ". Decydując się na postawienie, osobie uzależnionej od alkoholu, takiego rozpoznania należy wykazać współistniejące powikłanie w postaci organicznego uszkodzenia mózgu z towarzyszącymi patologicznymi zachowaniami, które nie ulegają korekcji po zaprzestaniu picia. Przypadki takie spotykane są jednak rzadko i dotyczą kilku procent osób uzależnionych od alkoholu.

Zmiany

organiczne

Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób opisuje grupę zaburzeń psychicznych' wyodrębnionych na podstawie wspólnej i dowiedzionej etiologii choroby mózgu, uszkodzenia

* Do organicznych zaburzeń psychicznych zaliczamy:

-    otępienia (w chorobie Alzheimera, naczyniowe i w innych chorobach);

-    organiczny zespół amnestyczny nie wywołany substancjami psychoaktywnymi;

-    majaczenie nie wywołane substancjami psychoaktywnymi;

-    inne zaburzenia spowodowane uszkodzeniem mózgu lub chorobą somatyczną (np. organiczne zaburzenia urojeniowe, nastroju, lękowe, organiczna chwicjność afektywna itp.);

-    zaburzenia osobowości i zachowania spowodowane chorobą, uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu (np. organiczne zaburzenia osobowości w padaczce, po operacjach na mózgu, po zapaleniu mózgu, po wstrząśnicniu bądź stłuczeniu mózgu, tzw. zespół psychoorga-niczny, encefalopatia, charakteropatia).

lub innego urazu prowadzącego do dysfunkcji mózgu. Zaburzenia te mogą być pierwotne (jako wynik bezpośredniego uszkodzenia mózgu) lub wtórne - w chorobach, które wpływają niekorzystnie na mózg (jako na jeden z narządów czy układów).

Wśród uzależnionych od alkoholu możemy spotkać osoby z deficytem intelektualnym (niewielkiego stopnia upośledzenie umysłowe czy też niezbyt głębokie otępienie). Osoby takie należy traktować, w procesie terapii, szczególnie ostrożnie i bardzo indywidualnie. Należy zidentyfikować wśród nich takie osoby, których niższy poziom intelektualny jest wynikiem zaniedbań wychowawczych po to, aby dać im możliwość „podciągnięcia się” w ramach odrębnego, zindywidualizowanego programu terapeutycznego.

Należy pamiętać, ze osoby z deficytami intelektualnymi mogą być przedmiotem kpin i różnego rodzaju „żartów” ze strony współpacjentów i stąd wymagają one niejednokrotnie specjalnej ochrony.

Najczęściej ♦ Zespół abstynencyjny (zespół odstawienia) spotykane Objawy towarzyszące niepowikłanemu zespołowi abstynen-pomyłki    cyjnemu mogą imitować wiele różnych schorzeń somatycz-

diagnostyczne nych. Aby rozpoznać ten zespół należy stwierdzić czy objawy pojawiły się w okresie do 36 godzin po zaprzestaniu picia to jest wówczas, kiedy w trakcie „ciągu” picia, lub podczas próby jego przerwania doszło do obniżenia poziomu alkoholu we krwi. Na spadek poziomu alkoholu we krwi organizm reaguje objawami „grypowymi” i przypominającymi przeziębienie (ogólne złe samopoczucie, osłabienie, „rozbicie”, podwyższona ciepłota ciała, bóle mięśniowe i bóle głowy) oraz objawami ze strony:

-    układu pokarmowego (brak łaknienia, nudności, wymioty, biegunki),

-    układu krążenia (przyspieszenie czynności serca, zaburzenia rytmu, wahania ciśnienia tętniczego krwi tj. wzrost ciśnienia z jednoczesną skłonnością do jego ortostatycznych spadków),

-    układu wegetatywnego (wzmożona potliwość, rozszerzone źrenice, suchość śluzówek jamy ustnej),

-    silnym drżeniem (tremor) głównie kończyn górnych i dolnych (niejednokrotnie całego ciała),

-    obecnością tzw. „głodu alkoholowego” czyli trudnej do odparcia chęci wypicia alkoholu.

Powyższym objawom towarzyszą: drażliwość, nadpobudliwość, niepokój i lęk, nastrój depresyjny lub dysforyczny oraz zaburzenia snu (bezsenność, sen przerywany, koszmarne sny itp.).

83