Alkocholizm jest chorobą 11

prazolam (Xanax), Oxazepam, Signopam, Nitrazepam, Klonazepam (Rivo-tril). Leki te powodują głównie uzależnienie psychicznie, ale znane są przypadki wystąpienia napadów padaczkowych po ich nagłym odstawieniu, co świadczy o obecności cech zależności fizycznej. Uzależnienie może rozwinąć się nawet już po miesiącu ich systematycznego zażywania.

Pochodne    Pochodne kwasu barbiturowego wchodzą najczęściej w

kwasu    skład leków przeciwpadaczkowych (m.in. Luminal, Pro-

barbiturowego minal, Gemonil), przeciwbólowych (m.in. Veronal, Ve-ramid), nasennych (m.in. Luminal, Phanodorm, Cyklo-barbital) i rozkurczowych (m.in. Vegantalgin). Uzależnienie ma charakter zarówno psychiczny jak i fizyczny i może rozwinąć się już po paru miesiącach systematycznego przyjmowania. Szczególnie niebezpieczny jest Rela-dorm będący połączeniem Cyklobarbitalu i Relanium.

Próby ograniczenia lub zaprzestania przyjmowania pochodnych kwasu barbiturowego, przez osobę uzależnioną, wiążą się z wystąpieniem objawów abstynencyjnych z napadami drgawkowymi.

Amfetamina zsyntetyzowana została z kwasu fenylomety-Amfetamina loartylowego w 1897 roku w USA. W 1927 r. wprowadzona została do lecznictwa pod nazwą Benzedryny jako środek w leczeniu dychawicy oskrzelowej. W 1936 roku opisano zespół uzależnienia od amfetaminy, a dwa lata później zwrócono uwagę na jej własności anorektyczne" oraz opisano psychozę poamfetaminową. W okresie II wojny światowej amfetaminę podawano żołnierzom, aby zredukować u nich lęk i wywołać większą agresywność. W 1941 roku amfetamina wprowadzona została przez Niemców na listę narkotyków, a po roku 1945 znalazła zastosowanie w leczeniu otyłości, depresji, choroby Parkinsona, zespołów hi-perkinetycznych u dzieci, astmy oskrzelowej oraz narkolepsji.

Wykazuje ona działanie pobudzające na ośrodkowy układ nerwowy (pobudzenie psychiczne, wzmożoną aktywność umysłową, lepszą percepcję i kojarzenie oraz bezsenność). U osób przyjmujących amfetaminę i jej pochodne wytwarza się silna zależność psychiczna (zdaniem większości bada-

* Anoreksja - jadłowstręt psychiczny; działanie anorektyczne - działanie powodujące spadek łaknienia, którego następstwem jest utrata wagi ciała.

^r

czy - bez zależności fizycznej). Amfetamina oraz jej pochodne (deksamfeta-mina, metamfetamina) mogą być przyjmowane dożylnie, doustnie i do nosa (w postaci białego proszku) oraz mogą być palone. Euforia po amfetaminie trwa 4-5 godzin. Mogą również wystąpić objawy psychozy polekowej (u osób nadwrażliwych nawet po jednorazowej dawce). Bardzo szybko rozwija się tolerancja, która powoduje potrzebę przyjmowania coraz większych dawek w coraz krótszych odstępach czasowych. Amfetaminy przyjmowane są najczęściej kilku- lub kilkunastodniowymi „ciągami”. Przy próbach odstawienia pojawia się ociężałość, męczliwość, senność a nawet sen trwający kilka dni, wzmożone łaknienie i ciężka depresja z zamachami samobójczymi.

Najczęściej spotykanymi pochodnymi amfetaminy są Benzedryna, Per-vityna, Preludyna i Ritalina oraz stosowane przez osoby dbające o zachowanie tzw. „linii” środki obniżające łaknienie jak Avipron i Mirapront.

W Polsce amfetamina została wykreślona z lekospisu, jednak produkowana jest nielegalnie i rozprowadzana w postaci białego proszku po 50 lub 100 mg w jednej dawce. Przyjmowana jest doustnie, do nosa, dożylnie lub jest palona.

Kokaina należy do substancji pobudzających wywołują-Kokaina    cych głównie zależność psychiczną. Otrzymuje się ją z li

ści krzewów kokainowych (Erythrxylaceae, polska nazwa - krasnodrzew, czerwonokrzew). Roślina jest najbardziej rozpowszechniona w Ameryce Południowej (w Andach) a także w zachodnich Indiach oraz w Indonezji. Prawdopodobnie była ona używana przez Indian z Peru już ponad 2000 lat przed n.e. Liście koka żuto, aby usunąć zmęczenie i wywołać euforię. W drugiej połowie XIX wieku, wyizolowany z liści koka alkaloid, zaczęto stosować w medycynie do znieczuleń. Przełom XIX i XX wieku przyniósł rozwój narkomanii kokainowej.

Obecnie stosowana jest najczęściej w postaci białego, krystalicznego proszku, który jest wdychany, wąchany jako tabaczka lub palony. Coraz częściej spotyka się osoby wstrzykujące sobie kokainę dożylnie. Jednorazowe przyjęcie kokainy powoduje poprawę samopoczucia, spadek łaknienia i potrzeby snu, wzrost aktywności fizycznej i intelektualnej, stan euforii przechodzący niejednokrotnie w pobudzenie ruchowe i seksualne z lękiem. Przewlekłe zażywanie kokainy prowadzi do wystąpienia zaburzeń snu i łaknienia z postępującym wyniszczeniem, zaburzeń czucia, napadów drgawkowych, urojeń prześladowczych, objawów majaczenia i depresji z zamachami samobójczymi, przejawów agresji oraz innych niekontrolowanych zachowań.

123