bruzdkowanie12

W późniejszym okresie blastomery układają się w rodzaj płytki zwróconej wklęsłą stroną w kierunku bieguna twórczego. Płytkę tworzą dwie warstwy komórek. W skład każdej warstwy wchodzą 4 blastomery. Dwa środkowe blastomery każdej warstwy są większe i szczelniej oraz na większej przestrzeni przylegają do. siebie. Luźniej na brzegach warstw zlokalizowane są mikrómery. Przy przejściu do stadium 16-komórkowe-go następują podziały równoleżnikowe i na biegunie twórczym z makro-merów wyodrębniają się dalsze mikrómery. W następnym okresie podziałowym makromery nie tworzą już mikromerów i dzielą się na ko-

A    b    c

Rys. 81. Całkowite dwusymetryczne bruzdkowania jaja żebropława.

A — stadium 4 blastomerów, początek tworzenia się mikrometrów (materiał na mikrómery zakreskowano); B — stadium 8 blastomerów; C — stadium 16 blastomerów, ma — makromery, mi — mikrómery

morki potomne równej wielkości. Powstaje stadium 32-komórkowe, złożone z 8 makromerów i 24 leżących nad ninii mikromerów. Dalsze etapy bruzdkowania stają się coraz bardziej skomplikowane, ale nadal utrzymuje się podział zarodka na cztery kwadranty.

Bruzdko wanie dwubocznie symetryczne

Podohaie jak typ poprzedni, bruzdkowanie całkowite dwubocznie symetryczne jest' przykładem wczesnego zaznaczania się symetrii przyszłego organizmu. Ten , typ w czystej formie, kiedy już w stadium dwóch blastomerów w zarodku zostaje wyznaczona płaszczyzna symetrii dwu-bocznej, w stosunku do której wszystkie następne blastomery obu półkul jaja układają, się symetrycznie, występuje rzadko. Spotyka się ją jedynie u żachw, ale elementy bruzdkowania dwubocznie symetrycznego, mniej lub bardziej wyraźnie zaznaczające się, występują w licznych przypadkach bruzdkowania całkowitego nieregularnego (por. str. 182), na przykład u niektórych wrotków,. nicieni, niektórych ryb i płazów.

Typowe bruzdkowanie całkowite dwubocznie symetryczne jest prawie równomierne i synchroniczne. U żachwy Styela partita dwa pierwsze podziały są południkowe i dzielą zarodek na 4 blastomery równej wielkości. (rys. 82). Pierwsza płaszczyzna podziału biegnie przez środek tzw. żółtego i szarego półksiężyca, skupień barwników, które pojawiają się po zapłodnieniu (rys. 82A). Dzieli on zarodek na część prawą i lewą. Następna bruzda, prostopadła do pierwszej, dzieli zarodek na części

180