amat urz kr042

przypadku zaleca sic'stosowanie filtrów wyjściowych typu .1 (tzw. filtr Collins’a).

Przy sprzężeniu indukcyjnym cewkę obwodu antenowego wykonuje się podobnie jak cewkę obwodu anodowego; przyjmuje się przeciętnie dla niej dwa razy mniejszą liczbę zwojów. Indukcyjne sprzężenie obwodu antenowego może być wykorzystane jedynie przy dość dokładnym dopasowaniu linii zasilającej do anteny (współczynnik fali stojącej nie powinien przekraczać 1,5). Nieznaczne niedopasowanie, w wyniku którego powstaje pewna składowa bierna oporności wejściowej linii zasilającej, można skutecznie skompensować przez niewielkie rozstrojenie obwodu wyjściowego. Jednakże przy pracy anteny na wiciu zakresach, gdy współczynnik fali stojącej osiąga większe wartości, kompensacja taka nie wystarcza. Stosuje się wtedy dodatkowy element dostrojenia w postaci kondensatora zmiennego. Włącza się go szeregowo w przewód linii zasilającej, gdy jej wejściowa oporność czynna oraz bierna jest niewielka i gdy w miejscu dołączenia znajduje się brzusiec prądu, a węzeł napięcia. Składowa bierna po dostrojeniu zostaje skompensowana. Dla przekazania maksimum mocy wystarcza niewielkie sprzężenie obwodu antenowego z obwodem wyjściowym nadajnika. Gdy oporność wejściowa linii zasilającej jest duża, węzeł prądu i brzusiec napięcia znajdują się w miejscu dołączenia linii do nadajnika. Dodatkowy kondensator włącza się równoległe do cewki antenowej (rys. 3-5), i wówczas przekazanie mocy do an-

/

Rys. 3-5. Stosowanie dodatkowego kondensatora strojeniowego w obwodzie niesymetrycznej linii zasilającej o oporności wejściowej: a) małej; b) dużej

teny następuje także przy stosunkowo słabym sprzężeniu obwodu antenowego z obwodem anodowym. W układzie symetrycznym włącza się kondensator oczywiście w każdy przewód linii zasilającej, aby nie naru-

Rys. 3-6. Stosowanie dodatkowego kondensatora strojeniowego w obwodzie symetrycznej linii zasilającej o oporności wejściowej: a) malej; b) dużej

szyć symetrii (rys. 3-6). Przy strojeniu równoległym włącza się dwa kondensatory szeregowo, przy czym osie ich rotorów łączy sic z jednym pokrętłem. Układ równoległy stroi się łatwiej i dlatego o ile możności należy go stosować, nawet za cenę zmiany długości linii zasilającej o Va długości fali.

Układ należy stroić początkowo przy słabym sprzężeniu z anteną. Po dostrojeniu obwodu anodowego do rezonansu (minimum I_a0), zwiększa się sprzężenie i stroi kondensatorami dodatkowymi aż do uzyskania maksimum prądu w linii zasilającej, po czym regulując wielkość sprzężenia osiąga się absolutne maksimum tego prądu. Przy znacznych zmianach wejściowej oporności linii zasilającej wielkość sprzężenia można regulować poprzez odczepy dodatkowo wykonane na cewce antenowej (rys. 3-7), co pozwoli wtedy sprząc cewkę na stałe z obwodem anodowym.

Rys. 3-7. Sprzężenie linii zasilającej o oporności wejściowej zmienianej za pomocą odczepów na cewce antenowej

Liczba zwojów cewki antenowej wynosi przeciętnie: dla 21 -f-28 MHz — 1 -i- 2, dla 7 -T- 14 MHz — 3    5 i dla 3,5 MHz — 10 -r- 12.

Maksymalna pojemność dodatkowych kondensatorów w odniesieniu do wszystkich pasm wynosi 300 -f- 350 pF. W przypadku szeregowego strojenia, które odbywa się w węźle napięcia, można stosować zwykłe kondensatory odbiorcze o małym odstępie między płytkami.

3.2. Układ z wykorzystaniem filtru r.

Zalety lego układu (rys. 3-8) są następujące:

—    doskonałe dopasowanie dowolnej oporności wejściowej anteny lub linii zasilającej do obwodu anodowego lampy wyjściowej nadajnika,

—    zapewnienie skutecznej eliminacji szkodliwych częstotliwości harmonicznych,

—    możliwość dopasowania również i do anten, których konstrukcja nie jest przewidziana do pracy w pasmach amatorskich.

W filtrze wykorzystuje się dwa zmienne kondensatory Cj i C₂, z których każdy wpływa na częstotliwość rezonansową obwodu i na wielkość sprzężenia z anteną. Gdy pojemność kondensatora Ci jest znacznie mniejsza od pojemności kondensatora C₂, to dostrojenie do rezonansu odbywa się za pomocą kondensatora Cj. Kondensator C₂ służy do dostrojenia anteny. Prawidłowa praca .filtru wymaga doboru odpowiednich elementów układu przy określonych parametrach anteny i stopnia końcowego nadajnika.