CB i rad 067

67

IV. PODSTAWY RADIOKOMUNIKACJI

ROZWÓJ RADIOFONII W POLSCE

W lutym 1925 r. na ówczesnym krańcu Warszawy przy ulicy Narbutta 25 urządzono próbną radiostację o mocy 0,5 kW. Nadawano z niej audycje tylko przez dwie godziny dziennie. Zasięg tej stacji byt niewielki. W drugiej połowie tegoż roku rozbudowano ją, moc jej zwiększono do 1,5 kW, a nadawanie audycji trwało 5 godzin dziennie. Pod koniec roku audycje rozłożono już na cały dzień. W grudniu 1926 r. na dawnych terenach Fortu Mokotowskiego rozpoczęto budowę nowej radiostacji o mocy 10 kW (długość fali 216,8 m); w 1930 r. zbudowano i uruchomiono w Raszynie, odległym o 23 km od Warszawy, radiostację o mocy 120 kW (długość fali 1293 m). Była to wówczas jedna z najsilniejszych stacji nadawczych na świecie. Stacja ta swym detektorowym zasięgiem obejmowała prawie całą Polskę. W tym okresie powstały również radiostacje prowincjonalne.

W 1939 r. było w Polsce ok. 1100 tys. zarejestrowanych radioodbiorników. W czasie najazdu hitlerowskiego wszystkie nasze nadawcze stacje radiowe uległy zniszczeniu. Najdłużej działała, i w 1939 r. oddała nieocenione usługi walczącej, oblężonej Warszawie, mokotowska stacja Warszawa II. W czasie okupacji ludność polską ograbiono z radioodbiorników i zabroniono słuchania radia pod karą śmierci, a jedynie przez osławione uliczne „szczekaczki” (megafony) nadawano tendencyjne komunikaty. Po wojnie radiofonię polską trzeba było odbudowywać od podstaw. Dokonano tego w ciągu stosunkowo krótkiego czasu w zakresie znacznie przewyższającym stan sprzed wojny.

We wrześniu 1944 r. w wyzwolonym Lublinie uruchomiono pierwszą radiostację o mocy 10 kW na fali nośnej 224 kHz. W marcu 1945 r. po oswobodzeniu Pragi przeniesiono tam stację lubelską. Stopniowo uruchamiano dalsze stacje w Krakowie, Katowicach, a następnie przystąpiono do odbudowy, ściślej mówiąc budowy od nowa, radiostacji w Raszynie o mocy 50 kW (docelowo moc jej wynosiła 500 kW). W latach sześćdziesiątych ^w Gąbinie zbudowano największą na świecie dla fal długich antenę-maszt (półfalowy) o wysokości 645 m i docelowej mocy 2000 kW, który do roku 1991 pokrywał dobrą odbieralnością całą Polskę, a w nocy prawie całą Europę.