CCF090306000

K. Mar'_    tużua a proletariusze

417

konkurent . n pierwszy*

ralienowan-

analizie. N-ie uzasadn:-ńązania tea atnej wzJr owao wła nowa o pra r ozwiązanie

0    wiasn

nkują, czy ta | mjejako wj iowanie -1

obotnika, 1

1    nieuchror do robo: y wyalieno* aktu jer tnika i i

irzyswa. ziałalność jedmiotu j inek tego

ność al:« bcowanu lkcji i do ] unek teor-

v stosunku: robotnika.

Karol Marks, Fryderyk Engels BURŻUA A PROLETARIUSZE*

Historia wszystkich dotychczasowych społeczeństw jest historią walk Masowych.

Wolny i niewolnik, patrycjusz i plebejusz, feudal i chłop poddany, majster cechowy i czeladnik, :o mówiąc, ciemięzcy i uciemiężeni pozostawali w stałym do. siebie przeciwieństwie, prowadzili tanną, już to ukrytą, już to jawną walkę - walkę, która za każdym razem kończyła się rewolucyj-rzeobrażeniem całego społeczeństwa albo wspólną zagładą walczących klas.

We wcześniejszych epokach historycznych spotykamy prawie wszędzie zupełne rozczłonkowanie zeństwa na różne stany, wielostopniową hierarchię stanowisk społecznych. W starożytnym Rzy-mamy patrycjuszów, rycerzy, plebejuszów, niewolników; w wiekach średnich - panów feudalnych, , majstrów cechowych, czeladników, chłopów poddanych i ponadto jeszcze w obrębie każdej z tych klas znowu odrębne szczeble.

Nowoczesne społeczeństwo burżuazyjne, które się wyłoniło z upadającego społeczeństwa feudal-- . nie zniosło przeciwieństw klasowych. Stworzyło tylko w miejsce dawnych nowe klasy, nowe wa-ucisku, nowe formy walki.

za epoka, epoka burżuazji, wyróżnia się jednak tym, żę uprościła przeciwieństwa klasowe. Całe zeństwo rozszczepia się coraz bardziej na dwa wielkie wrogie obozy, na dwie wielkie, wręcz iwstawne sobie klasy:\burżuazie i proletariifc

Z chłopów poddanych średniowiecza wywodzili się mieszczanie grodowi pierwszych miast; z miesz-twa grodowego rozwinęły się pierwsze elementy burżuazji. odkrycie Ameryki i drogi morskiej dookoła Afryki otworzyło przed rosnącą burżuazją nowe tereny, wschodnioindyjski i chiński, kolonizacja Ameryki, stosunki wymienne z koloniami, pomnożenie ów wymiany i w ogóle towarów wywołały niebywały rozkwit handlu, żeglugi, przemysłu, a tym spowodowały szybki rozwój czynnika rewolucyjnego w rozpadającym się społeczeństwie feu-

lotychczasowy feudalny, czyli cechowy sposób produkcji przemysłowej nie wystarcza! już do za-Diijenia wzrastającego wraz z nowymi rynkami zapotrzebowania. Miejsce jego zajęła manufaktura, owie cechowi zostali wyparci przez przemysłowy stan średni; podział pracy pomiędzy rozmaity-poracjami ustąpił miejsca podziałowi pracy wewnątrz poszczególnego warsztatu.

¹ rynki wciąż się rozszerzały, wciąż wzrastało zapotrzebowanie. Manufaktura również już nie czała. Wówczas para i maszyny zrewolucjonizowały produkcję przemysłową. Miejsce manufak-«:ajął nowoczesny wielki przemysł, miejsce przemysłowego stanu średniego zajęli przemysłowcy-nerzy, dowódcy całych armii przemysłowych, nowocześni burżua.

Wielki przemysł stworzył rynek światowy, przygotowany przez odkrycie Ameryki. Rynek światowy t niebywały rozwój handlu, żeglugi, środków komunikacji lądowej. Rozwój ten wpłynął z kolei na przemysłu, a w tym samym stopniu, w jakim rozwijał się przemysł, handel, żegluga, koleje , w tym samym stopniu rozwijała się burżuazja, mnożyła swoje kapitały, wypierała na dalszy [wszystkie klasy pozostałe po średniowieczu, i Widzimy zatem, że nowoczesna burżuazja sama jest wytworem długiego procesu rozwojowego, i przewrotów w sposobie produkcji i wymiany.

m. Manifestu partii komunistycznej (przekład W. Piekarski), zamieszczonego w: K. Marks, Pisma wy-Człowiek i socjalizm, wybór i wstęp J. Ładyka, Warszawa 1979.