CCF090306002

81

— ana jako środek przezwyciężenia czysto subiektywnego znaczenia wartości przedmiotu

- dzielność związku czysto wewnętrznego, która ciągłość ruchu świata przekształca w obiektywny -sr System ekonomiczny jest zatem oparty na abstrakcji, na stosunku ekwiwalentnej wymiany, równo-Tzize między ofiarą a zdobyczą; w rzeczywistym procesie, w którym system ten funkcjonuje, nierozer-powiązany jest ze swym fundamentem i końcowym efektem: z pragnieniem i jego zaspokoje-ne®. Ta forma istnienia nie odróżnia go jednak od innych obszarów, w których ogół zjawisk rozkładały zgodnie z naszymi celami.

obiektywizacja przedmiotu dzięki jego wymianie na inny przedmiot

i a. obiektywności wartości ekonomicznej, wyznaczającej samodzielność obszaru gospodarki, decydu-jest zasadnicze wykraczanie ważności tej wartości poza pojedyncze podmioty. Poprzez to, że za sery przedmiot musi zostać oddany inny, ujawnia się, że przedmiot ówjest coś wart nie tylko dla mnie, me sakże sam w sobie, tzn. dla kogoś innego. Równanie: obiektywność = ważność dla podmiotów w ogóle, znajduje w ekonomicznej formie wartości jedno ze swych najwyraźniejszych uzasadnień. Dzięki ekwi-^encji, którą uświadamiamy sobie i którą interesujemy się na ogól dopiero z powodu wymiany, war-: ‘ “ uzyskuje specyficzny rys obiektywności- [...]

Wymiana jako forma życia oraz jako warunek wartości ekonomicznej

. _;;my sobie w tym miejscu uświadomić, że większość stosunków między ludźmi może uchodzić za zmianę. Jest ona zarazem najczystszym i najdalej rozwiniętym rodzajem wzajemnego oddziaływania, -emitującym ludzkie życie w jego poszukiwaniu materiału (Stoff) i treści. Często przeoczą się wja-ctś stopniu to, co na pierwszy rzut oka zdaje się czynnością wykonywaną jednostronnie, faktycznie ms zakłada wzajemne oddziaływanie. Mówca wobec zgromadzonych, nauczyciel wobec klasy, dzienni-orz wobec swej publiczności wydają się czynnikiem wyłącznie dominującym i oddziałującym; faktyczne jednak każdy z nich odczuwa w takiej sytuacji określające go i kierujące nim zwrotne działanie i: zornie biernej masy. W partiach politycznych obowiązuje hasło: jestem waszym przywódcą, a więc mszę iść za wami”. Pewien wybitny hipnotyzer niedawno podkreślał, że w sugestii hipnotycznej -i *ięc najbardziej ewidentnym przypadku wpływu jednostronnego - zachodzi trudno opisywalne od-zziiływanie hipnotyzowanego na hipnotyzera, bez czego efekt nie zostałby osiągniętyj&żdg wgąjem--- :Mdzialywanie najęty jednak rozpatrywać jako wymianę: każdą rozmowę, każdą miłość (także gdy zostaje nieodwzajemniona), każdą grę, każde spojrzenie za. kimś. Różnica, która zdaje się zachodzi- między tym, że w interakcji (Wechselwirkung) daje się to, czego się nie posiada, w wymianie zaś się posiada, jest pozorna. Bowiem, po pierwsze, w interakcji mamy do czynienia z własną ener-... z oddaniem własnej substancji; z drugiej zaś strony, w wymianie nie chodzi o przedmiot, który ktoś ruty przedtem posiadał, lecz o odbicie własnego uczucia (Gefiihlreflex), którego inny przedtem nie -Tar Sens wymiany, tzn. to, że końcowa suma wartości jest większa niż początkowa, oznacza przecież , że każdy dał drugiemu więcej, niż sam posiadał. Wzajemne oddziaływanie jest oczywiście pojęciem s zerszym, zaś wymiana - węższym. Jednak w stosunkach międzyludzkich to pierwsze występuje przeważnie w postaciach, które pozwalają je uważać za wymianę. Nasze codzienne bytowanie, składające •lażdy dzień z ciągłego zdobywania i tracenia, napływania i odpływania treści życiowych, ujmujemy ako wymianę, w której uświadamiamy sobie zamianę jednego na drugie. Ten sam syntetyzujący proces mentalny, który zmienia proste współistnienie przedmiotów w systematyczne relacje, to samo Ja, które :.aklada swą własną jedność na świat materialny, uchwyciło w wymianie ten naturalny rytm naszego istnienia i złączyło jego elementy w pewną sensowną całość. Wymianie wartości ekonomicznych w najmniejszym stopniu oszczędzono zabarwienia ofiary. Gdy wymieniamy miłość za miłość, nie znajdujemy innego zastosowania dla jej wewnętrznej energii, nie poświęcamy też - abstrahując od później-