CCF20081016052

3)    Sytuacje konfliktu i zagrożenia powodują zwrot uwagi młodzie/ , na wartości ahumanistyczne.

4)    Młodzież bardzo negatywnie ocenia społeczność ludzi dorosłych, a w szczególności mechanizmy życia, jakim podlegają dorośli.

5)    Napięcia i konflikty społeczne w sposób naturalny wyzwalnhi aktywność młodzieży.

Wiele w tych hipotezach celowej i niecelowej niedoskonałości i uprn szczeń. Wszelako po uważnym ich przestudiowaniu widać ile w nu li zawartych jest instrukcji technicznych. Np. twierdzenie o nieufności wobec instytucji warunkowane jest doświadczeniami rodzinnymi. Żalem należy zwrócić uwagę w naszych badaniach na uzyskanie potrzebnij informacji o rodzinie.

9.2.4. Wybór terenu badań i dobór próby

Wybór terenu badań to nie tylko problem polegający na wybór/' odpowiedniego terytorium. Równie dobrze dotyczyć przecież może oku ślonej placówki lub instytucji, na terenie której pragniemy przeprowadź u badania. Wybór taki równoznaczny jest z wyborem pewnego kompleksu zagadnień i układów społecznych, stanowiących przedmiot naszych znlli teresowań. Może się zdarzyć, że uwarunkowania pewnych zjawisk po/n teren danej miejscowości lub mają swe źródło w zjawiskach innego typu niż badane. Przykładem niech będzie badanie grupy rówieśniczej w śio dowisku wiejskim, leżącym nie opodal miasta. Młodzież dojeżdżająca ilu szkoły lub pracy jest przenośnikiem nowych wzorów zachowań, źródłem innych opinii, stymulatorem kształtowania się specyficznych postaw Ograniczenie badań tylko do terenu wsi w znaczny sposób utrudniłoln badaczowi prawidłowe odczytanie procesów zachodzących w takiej gm pie. Przykładem na konieczność brania pod uwagę również innych próbie mów lub dziedzin jest w badaniach postaw moralnych młodzieży rola środków masowego przekazu, a w badaniach potrzeba kulturalnych - nilu poziomu ekonomicznego badanej grupy itp.

Innymi słowy - wybór terenu badań to przede wszystkim typolog,i,i wszystkich zagadnień, cech i wskaźników, jakie muszą być zbadam odnalezienie ich na odpowiednim terenie, u odpowiednich grup spółce/ nych lub w układach i zjawiskach społecznych i następnie wytypowani! rejonu, grup zjawisk i instytucji jako obiektów naszego zainteresowania Nie zawsze można z góry precyzyjnie określi teren przyszłych badań Niekiedy wypadnie z pewnych spraw zrezygnować, innym razem kun

/.ainteresowań trzeba poszerzyć. Przy badaniach poświęconych zamierzeniom zawodowym młodzieży może odegrać wybitną rolę dom kultury, który od wielu lat prowadzi wychowanie przez technikę, podczas gdy w badaniach poświęconych zainteresowaniom kulturalnym młodzieży ów dom kultury może nie odgrywać żadnej roli i - mimo pierwotnych założeń pozostanie na marginesie zainteresowań badającego.

Wybór terenu badań to dopiero część zadania. W przypadku badań małej grupy lub funkcjonowania jakiejś instytucji sprawa przedstawia się dość prosto. Mamy możliwość zbadania wszystkich elementów interesującego nas układu społecznego lub instytucji. Rzadko jednak badacz, szczególnie w przypadku badań środowiskowych, znajduje się w tak szczęśliwym położeniu. Ma on najczęściej do czynienia z bardzo liczną zbiorowością, której z przyczyn technicznych i czasowych nie jest w stanie przebadać. Należy się wówczas uciec do wyodrębnienia grupy jednostek, które będą reprezentować całość.

Najpierw kilka pojęć, którym należy się parę słów wyjaśnienia. Całość grupy stanowiącej przedmiot naszego zainteresowania nazywa się populacją generalną. Dla ekonomisty badającego wysokość dochodów na głowę ludności danego kraju populacją generalną będzie cała ludność danego kraju. Dla socjologa badającego stosunki społeczne w zakładzie pracy populacją generalną będą wszyscy pracownicy zakładu. Dla pedagoga interesującego się oddziaływaniem wychowawczym Uniwersytetu Powszechnego populacją generalną będą wszyscy wychowankowie wraz z sumą instytucją. Prawie nigdy nie udaje się zbadać całej populacji. Trzeba się wówczas ograniczyć do zbadania jej reprezentacji. Ta część populacji generalnej wybrana w specjalny sposób do badań, nazywa się próbą reprezentatywną. Wielkość próby oraz sposoby jej doboru zostały omówione w r. 7 oraz w r. 11.

Nie ma stałych reguł, pozwalających na dobór próby reprezentatywnej w ustalonej wysokości. Są natomiast reguły, pozwalające na jakościowy dobór próby. Generalna reguła domaga się, aby próba reprezentowała wszystkie cechy i wszystkie elementy populacji generalnej.

W naszych badaniach nad pokoleniem odwróconych pleców pojawił się moment wielkiej wagi. Możemy przecież aspirować do ukazania oblicza młodzieży polskiej. Musimy wówczas z populacji generalnej drogą odpowiednich zabiegów statystycznych wybrać próbę reprezentatywną. Powiedzmy od razu, że zamiar taki dla indywidualnego badacza jest

179