CCF20091015019

go ręką lekką i macierzyńską odpędzałaś sen przerażający]” (Baudelaire, Pożeracz opium i inne szkice ze zbioru Les Paradis artificiels, przeł. Leon Choromański, Warszawa 1921, s. z). Zachowano błędy pierwodruku.

S%c?jście s^mnda się...

³    a ut o t at o i — sami w najwyższym stopniu

⁴    Księżniczka Trebizondy — bohaterka słynnej operetki J. Offenbacha pod tym tytułem (1869)

LEGENDA NIEBIOS

⁵    Ronsalwat — dokonane przez zecera połączenie nazwy wąwozu, w którym zginął rycerz Karola Wielkiego Roland (Ronceval), z górą, na której wedle legendy z kręgu arturiańskiego miał się znajdować cudowny kielich — św. Graal (Mons sahationis, Mons sawage).

⁶    N o r c j a miasto we Włoszech, starożytna Nursia

⁷    Beatrice — bohaterka Boskiej Komedii Dantego, przewodniczka poety po Niebie. Wedle Dantego, tarasowo zbudowany jest Czyściec; na trzecim stopniu przebywają gniewliwi. Natomiast trzecie niebo to piane ta Wenus; Dante i Beatrycze spotykają tam m.in. Raab (znaną z Biblii ko bietę lekkich obyczajów, która pomogła Jozuemu zdobyć Jerycho) stąd może w tym rozdziałku „rab”. Warszawska staromiejska uliczka Krzy we Koło to z kolei aluzja do pierwszego ze zwiedzanych przez Dantegi 1 światów: Piekła, które dzieli się na kręgi. Spotkanie z dziewczynką moli być nawiązaniem do opisanego przez De Quinceya spotkania z nieletnią prostytutką Anną, która ratowała go, gdy zasłabł z wyczerpania.

PONURE WĘDRÓWKI

⁸    wicher — tu: koń, któremu sierść rośnie w odwrotnym kierunku

NOCNE ROZRYWKI GENTELMENA

⁹    centauressy — żeńskie odpowiedniki centaurów. W oku ulu Młodej Polski modne były tego rodzaju innowacje mitologiczne (poi Faunessy M.J. Wielopolskiej, 1913). „Centauressy broniące Tronu, luk pisałem mając lat dwadzieścia. Już nie ma centauress” (Wat, Wiersze Ihkl sjemnomorskie, VIII).

PRZEDWCZESNE PORACHUNKI

¹⁰    dolina Jozafatu miejsce, gdzie wedle proroctwa Jm ki iii 1 się odbyć Sąd Ostateczny; w judaizmie, chrześcijaństwie i islamie ulnO. 1 miana z doliną Cedronu w Palestynie.

IMIENINY MARII

¹¹    solferinowy (solferino) —- kolor jaskrawoczerwony (od nazwy wsi Solferino, miejsca krwawej bitwy, 1859, która szwajcarskiego filantropa H. Dunanta natchnęła ideą Międzynarodowego Czerwonego Krzyża).

¹²    siedem świeczników Salomona — w świątyni Salomona było dziesięć siedmioramiennych świeczników: „I pięć lichtarzy po prawej stronie; a pięć po lewej przed świątnicą ze szczerego złota, i kwiaty, i lampy, i nożyczki ze złota” (I Kri, VII, 49). Siedem świeczników występuje w Apokalipsie, gdzie symbolizują siedem kościołów: „Napisz te rzeczy, któreś widział i które są, i które się dziać mają na potem. Tajemnicę onych siedmiu gwiazd, któreś widział po prawej ręce mojej, i siedmiu świeczników złotych. Siedm onych gwiazd są Aniołami siedmiu zborów, a siedm świeczników, któreś widział, jest siedm zborów” (I, 20).

¹³    Amen v en er ab i li s D o m ine — niech się tak stanie, czcigodny Panie.

¹⁴    Gargan — w tekście o ojcu Pio, drukowanym jako apendyks do Mojego wieku, Wat wspomina: „San Giovanni był w górach Gargan. Czy brzmienie tego słowa, czy historia o nich, którą we wczesnej młodości przeczytałem w Złotej legendzie, sprawiła, że w jakimś dalekim echu odezwała się nostalgia za nimi. Wspomniałem górę Gargan w prozie poetyckiej Piecyka. Teraz ta nostalgia, to zawołanie zbłąkane z młodości, mogło się spełnić” {Mój wiek, Warszawa 1990, t. II, s. 322). W Złotej legendzie nie ma mowy o „oliwkowych gałązkach gwiazd”; w legendzie na dzień św. Michała (29 września) mówi się o cudzie, jaki archanioł miał uczynić na górze Gargan.

¹⁵    Śmierć i Piekło — „I widziałem, a oto koń płowy, a tego, który siedział na nim, imię było śmierć, a piekło szło za nim [...]” (Objawienie św. Jana, VI, 8).

CHOROBA

¹⁶    mesmeryczne drgawki — stan organizmu, według Franza Antona Mesmera (1734-1815) wywołany odkrytym przez niego tzw. magnetyzmem zwierzęcym, w średniowieczu znany jako opętanie przez złego ducha.

POMYŁKA NIEBIOS

¹⁷    C e 11 i n i — „Biedny mój kum przestraszył się okropnie i tak mu ten strach wlazł w skórę, że ledwie kawałek uszedł, zmuszony został co prędzej dać mu folgę, według prawa przyrodzenia” ('Żywot Pemenuta Cel-liniego własnoręcznie spisany we Florencji. Z oryginału przełożył i przypisami opatrzył Stanisław Machniewicz. Warszawa 1910, ks. 1, s. 87). Wat po-