CCF20091108006

iiiimiiiil.slyc/iiit iintropomHrlii. Dziul psychologu inżynieryjnej, który /.ajiiuijc się pomiarem fizycznej struktury ciulu.

U ludzi pracujących w pozycji siedzącej źle zaprojektowane kr/rslit mogą powodować bóle pleców i szyi oraz prowadzić do zmęczenia, które obnl/a wydajność. Przeprowadzano badania nad każdym aspektem pracy wykonywam | w pozycji siedzącej i w ten sposób powstały poradniki dotyczące różny h stanowisk pracy.

NOWINKA PRASOWA 25

Usiąść jest łatwo, ale czy to bezpieczne?

Krzesło w pracy może zagrażać naszemu zdrowiu. Może wywołać długotrwałe bóle pleców lub uszkodzić dysk w kręgosłupie. Unikniemy tych konsekwencji, jeśli będziemy postępowali zgodnie z zaleceniami Richarda Holbrooka, przemysłowego projektanta z Pasadeny w Kalifornii, którego projekt biurowego krzesła zdobył w 1966 r. tytuł doskonałego produktu amerykańskiego. Zdaniem Holbrooka krzesła powinny być projektowane ergonomicznie, to jest w taki sposób, by dawały się dostosować do właściwości indywidualnych. Holbrook postawił pytanie: „Czy jest jakiś produkt, z którym mielibyśmy tak bliski związek? Dobre krzesło może przytulać, ale może też odpychać”. Zaproponował wskazówki, które pozwolą uniknąć wspomnianych cierpień.

•    Krzesło powinno uwzględniać kształt i rozmiar ciała; odpowiednie mięśnie tułowia powinny być podparte.

•    Krzesło powinno wspierać odcinek lędźwiowy (dolną część pleców i kręgosłupa), podtrzymując naturalną krzywiznę kręgosłupa i zmniejszając nacisk na dyski.

•    Obicie powinno być solidne, lecz nie twarde. Jeśli tapicerka jest zbyt miękka, człowiek osuwa się w dół i zwiększa się ucisk na stawy biodrowe. Kształt powinien pasować do ciała i dawać wsparcie górnej części pleców.

•    Podczas siedzenia stopy powinny opierać się o podłogę.

•    Głębokość fotela czy krzesła jest szczególnie ważna dla ludzi niskich. Jeśli fotel jest zbyt głęboki, może powodować kłopoty z krążeniem krwi.

Sprawdź swoje krzesło. Jest ono podstawowym elementem Twej pracy. Czy pomaga, czy też utrudnia jej wykonywanie?

Źródło: Posturing: Sitting pretty. „New York Times Magazine”, March 24, 1996, s. 23.

Ul/,nużema pomiarowe: pru/,ciiuw<uiic iimiiimKji

W systemach człowiek-maszyna operator dzięki swym zmysłom otrzymuje Informacje zwrotne. Na przykład, prowadząc samochód odbieramy z różnego typu urządzeń pomiarowych informacje wzrokowe (z szybkościomierza, wskaźnika temperatury czy poziomu paliwa) oraz słuchowe (włączenie alarmu, jeśli nie /ustały zapięte pasy, lub gdy kluczyk pozostaje w stacyjce). W sposób mniej 'normalizowany pojawiają się i inne sygnały, kiedy na przykład uszkodzony silnik wprawia samochód w wibracje.

Jedną z wcześniejszych decyzji w projektowaniu systemu człowiek-maszyna |rst wybór najefektywniejszego sposobu podawania informacji o stanie urządzenia. Najczęściej informacje wzrokowe podawane są wtedy, gdy:

•    Komunikat jest długi, trudny i abstrakcyjny.

•    W otoczeniu panuje zbyt duży hałas i nie można podawać informacji słuchowych.

•    Słuchowe kanały komunikacji są zbyt przeciążone.

•    Komunikat zawiera wiele różnych typów informacji, które muszą być podawane równocześnie.

Informacje słuchowe natomiast podaje się w następujących sytuacjach:

•    Gdy informacja jest krótka, prosta i bezpośrednia.

•    Gdy wiadomość jest pilna; sygnały słuchowe z reguły szybciej przyciągają uwagę niż komunikat wzrokowy.

•    Gdy w otoczeniu jest zbyt ciemno, lub inne czynniki nie zezwalają na nadanie komunikatu wzrokowego.

•    Gdy praca operatora wymaga ruchu. Ucho może odbierać informacje ze wszystkich kierunków, podczas gdy oko musi skoncentrować się na urządzeniu pomiarowym, aby odebrać komunikat.

Informacje wizualne

Przy dostarczaniu informacji drogą wzrokową często popełnia się błąd przekazywania większej ilość informacji niż potrzebuje operator. Na przykład większość kierowców nie potrzebuje obrotomierza, który informuje o liczbie obrotów silnika na minutę. W samochodzie osobowym zbędne urządzenie zapewne nie stanowi większego problemu, ale w samolocie, gdzie istnieje mnóstwo urządzeń pomiarowych, każdy niepotrzebny komunikat utrudnia przetwarzanie informacji i może sprzyjać popełnieniu błędu. Psychologowie inżynieryjni powinni pytać: czy ta informacja jest konieczna do operowania systemem? Jeśli system może bez niej funkcjonować, to nie ma potrzeby obciążania nią operatora-człowicka. Jeśli natomiast informacja jest ważna, to w jaki sposób najskuteczniej ją prezentować'?

W systemach człowiek-maszyna najczęściej pojawiają się trzy sposoby podawania informacji wzrokowych: wyświetlacze ilościowe, jakościowe i odczytu kontrolnego.

Wyświetlacze informacji ilościowych podają konkretne wartości liczbowe.

477