CCF20091116004 (2)

płuc z wysoką gorączką. Narażonymi grupami zawodowymi są głównie hodowcy drobiu oraz pracownicy kombinatów drobiarskich. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą powietrzną, przez wdychiwanie aerozolu kropelkowego lub pyłu zawierającego wydaliny ptaków (Choroba ptasia. 1971).

Bakterie spiralne

Leptospiry, czyli krętki wywołujące leptospirozy, są śrubowatymi, tlenowymi bakteriami. Występują u różnych zwierząt dzikich i hodowanych, a u ludzi wywołują ostre choroby połączone z wysoką gorączką (leptospirozy), które mogą mieć różny przebieg, w zależności od wywołującego je serotypu. W Polsce najczęstszą leptospirozą jest gorączka błotna wywołana przez Leptospira grippoty-phosa. Bakterie te. stale występujące w nerkach gryzoni polnych, są przyczyną pojawiających się co kilka lat epidemii grypopodobnych chorób, występujących wśród robotników rolnych narażonych na kontakt z wodą i glebą zanieczyszczoną moczem gryzoni.

Przenoszony przez kleszcze lxod.es ricinus krę tek Borrelia burgdorferi, wywołujący boreliozę z Lyme, stwarza potencjalne zagrożenie dla leśników i drwali.

Pałeczki Gram-ujemne

Odgrywają szczególnie ważną rolę w patologii zawodowej. Niektóre gatunki mogą być przyczyną zawodowych chorób zakaźnych, przeważnie odzwierzę-cych, a pałeczki bytujące na powłokach roślin i zwierząt - uważane do niedawna za nieszkodliwe „saprofity” - w świetle najnowszych badań stanowią jedną z najważniejszych przyczyn chorób wywołanych przez pyły organiczne, gdyż wydzielają do tych pyłów chorobotwórcze endotoksyny i alergeny. Znanym źródłem tych substancji jest gatunek Erwinia herbicola, występujący pospolicie w pyle zbożowym (J. Dutkiewicz, L. Jabłoński, 1989).

Wśród Gram-ujemnych pałeczek wywołujących choroby odzwierzęce największe znaczenie mają pałeczki brucelozy: pałeczka ronienia bydła (Brucella abortus), pałeczka ronienia świń (Brucella suis) i pałeczka gorączki maltańskiej (Brucella melitensis). W Polsce największe znaczenie ma Brucella abortus, która jest przyczyną brucelozy - ciężkiej choroby narządowej o charakterze typowo zawodowym, występującej głównie w zachodniej i północnej części kraju. Liczba przypadków brucelozy w Polsce wykazuje tendencję malejącą: od 150 -f 200 rocznie z początkiem lat osiemdziesiątych do 56 w 1991 r. Grupami zawodowymi najczę-ściejnarażonymi na zakażenie są: pracownicy obór, weterynarze, inseminatorzy, pracownicy zakładów mięsnych i laboratoriów. Do zakażenia dochodzi najczęściej przez skórę, także pozornie nie uszkodzoną, w związku z czym szczególnie ważne jest stosowanie odzieży ochronnej podczas odbierania porodów i przy innych kontaktach z bydłem.

Pałeczka tularemii {Francisella tularensis) występuje u wielu gatunków gryzoni, w Polsce głównie u zajęcy. Człowiek może się zakazić przez skórę, drogą inhalacyjną i przez ukłucie kleszcza. Pałeczka tularemii stanowi zagrożenie dla pracowników przetwórni dziczyzny i dla leśników, a także dla pracowników cukrowni. którzy podczas obróbki wstępnej (płukanie, krajanie) buraków pochodzących z terenów ognisk tularemii są narażeni na wdychiwanie aerozolu zawierającego kał zakażonych gryzoni polnych.