B

Japoński samolot bombowy „BETTY" z pilotowaną bombg „OHKA"

Opracowanie graficzne i opis WIESŁAW BĄCZKOWSKI

Samolot bombowy japońskiej wytwórni lotniczej Mitsubishi — typu G4M2 dokonał pierwszego lotu w 1942 r. Zbudowany na bazie poprzedniego modelu G4M1, przeznaczony głównie jako szybki bombowiec lub samolot torpedowy — okazał się jednym z najlepszych samolotów tego rodzaju w lotnictwie Japońskim. Do końca wojny zbudowano ponad 1100 eg z. W kodzie alianckim samolot otrzymał nazwę „Betty”.

Japoński program wojny totalnej przy użyciu sprzętu bojowego kierowanego przez pilotów-samobójców (kamikadze) wszedł w użycie w 1944 roku. Oprócz torped czy łodzi motorowych stosowano samoloty i były to głównie normalne samoloty, przystosowane tylko do tego celu.

W lecie 1944 r. w tokijskim Instytucie Lotnictwa opracowano projekt specjalnego samolotu-bomby o napędzie rakietowym. Oznaczony jako MXY 7 i nazwany „Ohka” (kwiat wiśni), samolot ten jednoosobowy średniopłat konstrukcji metalowo-drewnianej mieścił w przodzie kadłuba ładunek 1200 kg materiału wybuchowego. Trzy silniki rakietowe na paliwo stałe o łącznym ciągu 8 kN nadawały mu prędkość poziomą 648 km/h (w nurkowaniu do 800 km/h), ale pracowały tylko kilkanaście sekund i przez to zasięg samolotu był bardzo mały. Dlatego też "start odbywał się spod kadłuba samolotu-no-slciela (właśnie G4M2 „Betty”), w pobliżu atakowanego celu.

Głównym celem samobójczych ataków tych samolotów były amerykańskie okręty. Pierwszą udaną operację bojową przeprowadzono 1.04.1944 r. uszkadzając amerykański pancernik i kilka innych okrętów.

Samobójczych samolotów „Ohka” model 11 zbudowano 755 egz. i prawie wszystkie użyto bojowo.

Dane techniczne samolotu „Betty”

Rozpiętość — 25,0 m

Długość — 19,8 m

Wysokość — 4,1 m

Masa w locie — 15 000 kg

Prędkość maksymalna — 437 km/h

Zasięg — 4800 km

Pułap — 9100 m

Załoga — 6 osób

Dane techniczne samolotu-bomby „Ohka” model 11

Rozpiętość — 5,12 m Długość — 6.1 łn

Wysokość — 1,15 m (samolot nie miał podwozia)

Masa w locie — 2140 kg Prędkość maksymalna — 648 km/h Zasięg — 37 km

Do transportu bomb pilotowanych „Ohka" używano wyłącznie (spośród wielu odmian typu samolotu G4M) odmianę G4M2E, specjalnie do tego celu przebudowaną z typowego bombowca.

Oba modele opracowano w skali 1 : 50.

Opis budowy — wstęp

Model nie należy do trudnych, ale Jest pracochłonny z uwagi na małe wymiary niektórych części. Z tego też względu nie zaprojektowano wnętrz kabin i tylko doświadczeni modelarze dysponujący odpowiednimi materiałami porównawczymi mogą pokusić się o takie wykończenie modeli.

Do budowy modeli nie są potrzebne

Jakieś narzędzia specjalne, wystarczą bowiem takie, Jakich modelarze zwykle używają. Materiały pomocnicze (tektura, drut, szpilki, ewentualnie przezroczysta błona) też nie wychodzą poza standard normalny. Doradzam jedynie odpowiedni dobór klejów, których dobrze Jest używać nawet kilka rodzajów. Na podstawowe złącza najlepiej stosować klej Butapren OBT III lub Pronikol, a także płynny klej Wikol. którym przy pomocy pędzelka zalewamy wszystkie szpary i wypełniamy złącza. Klejem tym można nasycając, utwardzać niektóre powierzchnie i po dokładnym wyschnięciu oszlifowywać najdrobniejszym papierem ściernym.

Kształt i wielkość drutów usztywniających pokazano na arkuszu VII. Sposoby wykonania poszczególnych zespołów i części modeli pokazano na rysunkach pomocniczych, tak że szczegółowy opis budowy może okazać się zbędny, ale pamiętać należy, iż przed przystąpieniem do pracy trzeba dokładnie zapoznać się z rysunkami części, rysunkami montażowymi, tekstem — dopasować niejako to wszystko i ustalić kolejność i sposób wykonania i montażu. Najlepiej wykonywać model w kolejności numeracji części — ale niekoniecznie.

Opis budowy

Kadłub. Segmenty kadłuba (cz. 1—12) sklejamy w kolejności numeracji wg. rysunków nr. 1, 2, 3, 5. Do wnętrza segmentu 1 przed jego zamknięciem należy wkleić podpórkę wieży cz. la. Po wykonaniu i umocowaniu segmentu 9 należy na wrędze G umocować goleń kółka ogonowego przyklejając cz. lOa do wręgi (rys. 2). Po wykonaniu i umocowaniu segmentu 12 nakleić cz 13 na wręgę K i umocować jarzmo tylnego km (cz. f) przyklejając cz. 13b do cz. 13. Lufę km (drut g) należy pogrubić częściowo owijając go pasecz-kiem kalki technicznej i przykleić do cz. 13a. Teraz dopiero przyklejamy osłony cz. 14L i P.

Przód kadłuba wykonujemy według rys. nr 5. Jeżeli chcemy go „oszklić" — należy wyciąć niebieskie pola z segmentów 4. 4a. 6, 7 i 7a i podkleić je zmytą z emulsji błoną filmową. Natomiast ząbki wszystkich pasków łączących te części należy skrócić, tak aby nie wychodziły spod ramki. Wnętrza tych segmentów należy przed montażem pomalować szarą farbą, oraz wykonać wnętrzne kabiny (fotel, podłogę). Po montażu kadłuba jego dolna część pozostaje otwarta na przestrzeni segmentów 1. 2 i częściowo 3 i 8. Zamykamy ją wklęsło uformowaną cz. 25 (rys. 8). Jest to wnęka do pomieszczenia i umocowania pod kadłubem samolotu-nosi-ciela pilotowanej bomby Ohka.

Usterzenie. W oznaczonym miejscu na kadłubie naklejamy dwuczęściową wręgę L. Ma ona utrzymać właściwy profil statecznika pionowego. Najpierw Jednak sklejamy i mocujemy na kadłubie cz. 15. Statecznik pionowy cz. 16 formujemy dobrze wyprofilowując krawędź natarcia. Ster kierunku cz. 17 zwijamy półokrągło, osadzamy występem w wycięciu cz. 16    1 całość osadzamy na

dźwigarze J — przyklejając do kadłuba. Stateczniki poziome cz. 18L i P sklejamy w kształt torebek i nasuwając je na poziome ramiona wręgi H — przyklejamy do kadłuba.

Skrzydła. Żebra cz. Ł osadzamy na klej w szczelinach poziomych ramion wręgi D. Aby ustalić właściwy wznios skrzydeł żebra przebijamy szpilkami (także w oznaczonych miejscach segmentów 1 i 2). Szpilki pozostawiamy w modelu. Końce dźwigarów D przedłużamy dźwigarami N przy pomocy łączników Z i osadzamy żebra M. Części przykadłubowe płata cz. 26L 1 P, formujemy niezwykle starannie krawędź natarcia i obciągamy na żebrach, sklejając tylko na krawędziach spływu. Naklejamy paski 31 L i P. Podobnie wykonujemy skrzydła <z. 27L i P 1 końcówki skrzydeł cz. 23L i P (g i d). Złącza cz. 26 i 27 oklejamy paskami SOL i P.

Silniki. Wykonujemy Je z cz. 33—46 wg. rys. 1, 6, 8. Na wręgę R nakleić cz. 38a. Rozpoczynamy od cz. 33L i P, a następnie w kolejności numeracji. Ale przed dołączeniem cz. 34 należy na wrędze W umocować golenie podwozia cz. 51a przyklejając je do wręgi paskami 33a. Najlepiej mocować tak cały już zespół, wraz z kołem podwozia cz. 53. które wykonujemy — albo tradycyjnie sklejając je z kilku warstw tektury do wielkości pokazanej na arkuszu VII. albo dostosowując gotowe, od samocho-dziku-zabawkl. Przed przyłączeniem cz. 38 do cz. 37 należy wykonać zespół kołpak + śmigło, wg rys. 6. Przyklejamy wzloty powietrza; cz. 41 — górny i cz. 42 — dolny. Formujemy wypukło i przyklejamy osłony cz. 43. Czarne pola w cz. 34 należy wyciąć żyletką. Jeżeli sklejamy model „w locie", podwozia nie wykonujemy w ogóle, a czarne pola w cz. 34. 36 i 44 zaklejamy załączonymi cz. 43. Przy tej konstrkucji gondoli silnikowych dosyć łatwo Jest wykonać podwozie chowane, ale pozostawiamy to inwencji modelarzy.

Rur wydechowych nie da się wykonać z kartonu i dlatego musimy postarać się o kawałek rurki igielitowej lub izolacji przewodu elektrycznego, pociąć go na odcinki dł. ok. 8 mm i uformować wg. rys. 6. Pomalować na czarno i osadzić na klej w otworkach cz. 33. Gotowe silniki nasuwamy na oznaczone miejsca na skrzydłach i przyklejamy.

Uwaga! Jeżeli wycięcie gondoli silnikowej jest za wąskie i deformuje profil płata należy dopasować go przy pomocy papieru ściernego. Jeżeli za duże — to powstałe szpary zalewamy Wikolem i po wyschnięciu delikatnie szlifujemy.

Osłona kabiny. Wykonujemy Ją z cz. 19—23. Jeżeli chcemy mleć ją oszkloną należy wykonać identycznie jak przód kadłuba. Ale także i w tym przypadku należałoby wykonać wnętrze kabiny.

Wieżyczka strzelecka. Wykonujemy ją wg. rys. 4    1 osadzamy obrotowo w

otworze segmentu 1 kadłuba.

Pozostałe drobne detale jak anteny cz. 56 i dajnik prędkościomierza cz. 57, anteny radaru cz. 55 i n + m — wykonujemy i montujemy wg. rys. 7 i 8. Rozpinamy linkę anteny z czarnej gładkiej nitki (rys. 8).

Samolot-bomba Ohka. Wykonujemy go posługując się częściami na ark. VII oraz rysunkami pomocniczymi 1 i 9. Montaż — w kolejności numeracji części. „Listkowe" zakończenie cz. 4 podklejamy od wewnątrz krążkiem 4a, a od zewnątrz krążkami 4b. Zebra cz. VIII nakleić na kadłub (cz. 1 i 2). Usterzenie pionowe (stateczniki) samolot miał płytowe, czyli płaskie, bez profilu. Należy więc do wnętrza cz. 16L i P wkleić pogrubione tekturką cz. 16a. Na wręgę VII nakleić cz. 7a, a na nią. na sztorc — rurki z cz. 82 i 23.

Samolot-bombę można usytuować obok samolotu-nosiciela. albo (w wersji w locie) umieścić go we wgłębieniu kadłuba, wsuwając ciasno kabinkę samolotu w wycięcie cz. 25.

2