B

Samolot szkolno-bojowy

PZL 1-22 Iryda

Opracowanie graficzne i opis:

BOGDAN DAMS

Historia najnowszego polskiego samolotu szkolno-bo-jowego sięga 1976 roku. W Instytucie Lotnictwa rozpoczęto wówczas prace nad projektem wstępnym samolotu, który zastąpić miał w przyszłości TS-11 Iskrę. Założono, że nowy samolot będzie wyposażony w dwa silniki o ciągu po ok. 1800 daN i osiągnie prędkość pod-dźwiękową 0,95 Macha. W opracowaniach koncepcyjnych zdecydowano się na użycie silników polskiej produkcji aby uniezależnić się od dostaw zagranicznych.

Nowy samolot otrzymał oznaczenie 1-22 Iryda. Projekt wstępny zakończono w 1978 r. i poddano ocenie specjalnej komisji. W 1980 roku ostatecznie zatwierdzono dane taktyczno-techniczne samolotu, a w dwa lata później — w Mielcu, rozpoczęto budowę prototypów do prób statycznych i badań w locie.

Pierwszy lot prototypu odbył się 5 marca 1985 r. Do

1991 r. zbudowano ich sześć poddając gruntownym testom i badaniom. Piloci doświadczalni ocenili bardzo wysoko własności lotne nowego samolotu oraz kabinę — przestronną, o dobrej widoczności. W październiku

1992 r. pierwsze Irydy zo

stały przekazane jednostkom szkolnym. Ten nowoczesny samolot, całkowicie krajowej konstrukcji, umożliwia wykonywanie pełnego zakresu zadań szkolnych: pilotażu,

nawigacji, rozpoznania pola walki, atakowania celów naziemnych i nawodnych, prowadzenia walki powietrznej.

DANE KONSTRUKCYJNE

Iryda 1-22 jest dwumiej-scowym, całkowicie metalowym samolotem szkolno-tre-ningowym z możliwością użycia go do działań bojowych.

Zespół napędowy stanowią dwa silniki odrzutowe jednoprzepływowe PZL-5, każdy o ciągu 1080 daN. Uzbrojenie -— dwulufowe działko GSz-23Ł kal. 23 mm umieszczone pod kadłubem oraz Dodwieszane pod skrzydła bomby różnego typu i wagi, zasobniki z niekierowanymi pociskami rakietowymi powietrze-ziemia lub

29 3Ia