CCF20110105014

do pian <*Vn Antonia) wykręci) się z zamówienia na dekoracje, a polecony przez niego Aumaier zawiódł oczekiwania krytyków. Za to zespół Chclchowsklego by) chyba najlepszy w Polsce 1 mimo wszystkich niedociągnięć rc/orma krakowska ukic oznaczała wielki postęp w stosunku do lat trzydziestych. Gmach zbudowany wtedy służy nam jako Teatr Stary do dziś.»»

Największa sensacja zapowiadała się w Poznaniu. W r. 18-10 na Iron pruski wstąpił Fryderyk Wilhelm IV. który zapoczątkował łagodniejszą politykę wobec Polaków. Zaczął się UW. zloty okres kultury Poznania. Wielkopolanie skorzystali ze sposobności i po wielu targach zdołali utworzyć polski, zawodowy zespól tea-tralny (w Poznaniu pierwszy po rozbiorach), działający jako odgałęzienie teatru niemieckiego. Zaczął występować m. w. dwa tygodnie po otwarciu teatru krakowskiego. 16 1 1843. a wiosną tetfb roku dyrekcja utworzona pod przewodnictwem Karola Marcinkowskiego sprzedawała już akcje na tymczasowe pomieszczenie Ola Teatru Polskiego w Poznaniu.**

Wynika z lego. że w kwietniu 1843 Polacy mieli dwa teatry godne Rui-:ve ulice, w Warszawie i we Lwowie, nieco gorszy, a'e zupełnie dobry teatr w Kęa-kowic. a w perspektywie jeszcze i wlasńy teatr w Poznaniu. Sprawa wyglądała kiepsko wcale nic w wielu dzielnicach Polski, tylko w jednej, na Litwie¹, chociaż, i w Wilnie r. 1842 zdawało się. że dojdzie do jakiejś stabilizacji. Przez cały kraj szła lala zainteresowań teatralnych, pierwsza po zawiedzionych nadziejach, powstania listopadowego, ostatnia przed r. 1865. jedna z najsilniejszych, jakie przeszły przez Polskę w w. XIX. Powstawały nowe i utrwalały się dawne prr.cd-

Friedrich Pohlmann. Projekt dekoracji teatralnej. Lwów. IW!

siębiorslwa, niewątpliwie w ramach szerszego proc^a^u społecznego, przywodzącego na myśl czeski ruch budzicielski. Atmosferę tej krzątaniny świetnie wyczuł Krasiński. W Jatach czterdziestych przebywał właśnie w kraju. Rozejrzawszy się w miejscowych stosunkach donosił z Warszawy, że nawet „to miasto zewnętrznym licem nie wydaje zarodku śmierci toczącego mu serce". Przeciwnie, sądził, żo „pełno żywotnych rumieńców nosi" wyliczając zaraz jednym tchem: ..jako to: sklepów, fabryk, teatrów, widowisk ild. itd.". „W końcu końców i to znak. siły." "

Nie wiadomo, żeby dążenia wszystkich dzielnic były „centralnie" inspirowane, chpciaż powszechność ruchu stała się widoczna. „Lwów młodszy od Poznania — gofączkowaJi się Wielkopolanie — wywalczył przed kilkoma laty narodową scenę: Araków, choć opuszczony, nowy teatr sobie wybudował; Warszawa odetchnęła po opoce baletów." Wniosek: składajcie pieniądze na Teatr Polski w Poznaniu.**

Pieniądze (duże) posypały się wszędzie. Chodziło przecież o teatr. ..który wprowadza na scenę polskie wspomnienia, polskie zwyczaje i obycząje, polskie prawa • ubiory, polskie przesądy i błędy, polskie cnoty i przywary". „Taki teatr nazywa po y po prostu narodowym" — pisano z Krakowa do Poznania (podkrcślcr.1.* oryginału). ”

W latach 1842—13 krytycy polscy znali się już na ..historycznie wiernej" inscenizacji i m. i. dlatego upierali się przy zamożnej instytucji: tylko ona mogłaby przekonywająco pokazać „polskie prawa i ubiory". Najwięcej i z największą erudycją pisał na ten temat Hilary Mcciszewski w Gazecie Krakowskiej.

/

31 /