CCF20110310015

• dla uziomu pojedynczego pionowego o długości 1 i głębokości pogrążenia

górnego końca uziomu t, zaleca się przyjmować:

a = 1,25 (t +1)    [m]    (4.11)

Dla celów projektowania uziomu o określonej dopuszczalnej rezystancji należy przyjmować rezystywność gruntu obliczeniową p_{Fz max} uwzględniającą współczynnik sezonowych zmian rezystywności gruntu k_R:

PEz max⁼ PEzM k_R    [Q_m]    (4.12)

gdzie: p_EzM - zmierzona rezystywność zastępcza gruntu,

k_R - współczynnik sezonowych zmian rezystywności gruntu

Współczynniki k_R są wyznaczone na podstawie wielokrotnie wykonywanych w ciągu roku pomiarów rezystywności gruntu powtarzanych przez wiele lat. Są one wyznaczane przy prądach pomiarowych sinusoidalnie zmiennych o niewielkich wartościach i mogą być stosowane do typów gruntu dla jakich były wyznaczone.

W tablicy 4.3 podano współczynniki sezonowych zmian rezystywności gruntu w zależności od rodzaju i rozmiaru uziomu (projektowanego lub wykonanego), zmierzonej rezystywności gruntu i wilgotności gruntu w czasie pomiarów, które mogą być stosowane w Polsce.

Tab. 4.3. Współczynniki ku sezonowych zmian rezystywności gruntu.

Rodzaj uziomu	Rozmiar uziomu	Zmierzona rezystywność gruntu, Q m	Wartość kR
			grunt w czasie pomiarów
			suchy^0	wilgotny^0	mokry^3)
Pojedynczy uziom poziomy^4)	1 < 30 m	dowolna	1,4	2,2	3,0
Uziom kratowy ^4)	SE < 900 m^2	p < 200	1,3	1,8	2,4
		p > 200	1,4	2,2	3,0
	SE > 900 m^2	p < 200	1,1	1,3	1,4
		p >200	1,2	1,6	2,0
Uziom pionowy	1 = 2,5-s-5m	dowolna	1,2	1,6	2,0
	1 > 5m	dowolna	1,1	U	1,3

1)    W okresie od czerwca do września (włącznie) z wyjątkiem trzydniowych okresów po długotrwałych opadach.

2)    Poza okresem zaliczanym do 1) z wyjątkiem trzydniowych okresów po długotrwałych opadach lub stopieniu się śniegu.

3)    W okresie trzech dni po długotrwałych opadach lub stopieniu się śniegu.

4)    Głębokość ułożenia uziomu od 0,6 do lm.

Uwaga: W dalszej części opracowania największa w roku rezystywność zastępcza gruntu będzie oznaczana symbolem rezystywności bez indeksów p.

28

Podręcznik

5. KLASYFIKACJA UZIOMÓW

Elementem każdej instalacji elektrycznej, od której zależy skuteczność uziemienia, jest umieszczony w ziemi (gruncie) uziom. W zależności od sposobu wykonania uziomy dzieli się na uziomy naturalne oraz uziomy sztuczne.

Uziomy naturalne to przedmioty metalowe ułożone w gruncie dla innych celów niż uziemienie i wykorzystywane dla celów uziemieniowych. Nie każdy przedmiot ułożony w gruncie może być jednak wykorzystany jako uziom. Nie mogą być dla tych celów wykorzystywane przedmioty, które mogą ulec uszkodzeniu przy przepływie prądów uziomowych, mogą być w czasie użytkowania demontowane, gdy przepływ prądu przez te przedmioty stwarza zagrożenie pożarowe, wybuchowe lub inne. Poza tym na wykorzystanie dla celów uziemieniowych przedmiotu umieszczonego wcześniej w gruncie powinien wyrazić pozwolenie właściciel przedmiotu. Wszystkie te ograniczenia powodują, że uziomy naturalne stosowane są niezbyt często. Zwykle są to metalowe: rurociągi wodne, konstrukcje, budynków i urządzeń technologicznych, pancerze i powłoki kabli mające styczność z gruntem i w ograniczonym zakresie zbrojenie elementów żelbetowych umieszczonych w gruncie.

Uziomy sztuczne to wyroby metalowe ułożone w gruncie specjalnie dla celów uziemienia.. Są one wykonywane dla większości instalacji uziemiających. Wykonuje się je jako uziomy pionowe, uziomy poziome lub kombinację uziomów pionowych i poziomych.

Uziomy pionowe to umieszczone pionowo w ziemi pręty, rury lub kształtowniki o odpowiednim przekroju i długości. Są to uziomy proste nazywane też elektrodami.

Uziomy poziome to umieszczone w gruncie taśmy (płaskowniki), druty lub linki. Mogą one być uziomami prostymi (elektrodami) lub tworzyć układ uziomowy.

Układy uziomowe są wykonywane z uziomów prostych poziomych lub stanowią kombinację uziomów prostych pionowych i poziomych.

Każdy z tych uziomów lub układów uziomowych jest wykonywany tak, aby uzyskać odpowiednie parametry, uziemiać wiele części lub zapewnić osiągnięcie określonego celu.

Na rysunkach 5.1, 5.2. 5.3 i 5.4 przedstawiono przykładowe układy uziomowe spotykane przede wszystkim w liniach i stacjach najwyższych napięć.

b)

Rys. 5.1. Układ uziomowy rzędowy składający się z czterech uziomów pionowych połączonych uziomem poziomym: a) widok na płaszczyźnie równoległej do powierzchni gruntu (elementy pionowe zaznaczono kropkami), b) widok na płaszczyźnie prostopadłej do powierzchni gruntu.

29

Zeszyt 12